حواستان به اضطراب باشد

درست است که با حذف سیستم نمره دهی در مقطع ابتدایی تا حدودی اضطراب بچه‌ها از امتحان کمتر شده اما به هرحال پایان سال و طی کردن آزمون‌هایی برای گذراندن یک سال تحصیلی و ورود با سال تحصیلی جدید، استرس خودش را دارد. کنکوری‌ها هم که حساب جداگانه‌ای دارند. آنها خودشان را برای انتخاب مسیر زندگی شان در چند سال آینده آماده می‌کنند و شرایط خاص تری دارند.‏

اگر شرایط خانه مهیا نباشد و پدر و مادر و حتی خواهر و برادرها همکاری نکنند، اضطراب طبیعی روزهای امتحان تبدیل به یک مشکل می‌شود که می‌تواند راه پیشرفت فرزندتان را تغییر دهد.البته اضطراب در ایام امتحانات تا حدودی طبیعی است و حتی نیروی محرکه‌ای برای تلاش و دقت بیشتر محسوب می‌شود اما وقتی از حد می‌گذرد تبدیل به نوعی اختلال می‌شود. ‏

اگر فرزند شما نشانه‌هایی مثل تپش قلب، تعرق، لرزش دست و صدا، احساس تنگی نفس، رنگ پریدگی، تغییر در نحوه اجابت مزاج، افت فشار

بی خوابی، پر اشتهایی یا بی‌اشتهایی، استفراغ و حالت تهوع دارد،دچار اضطراب شده و باید در خانه بیشتر حواستان را جمع کنید تا آرامش را به او بازگردانید.‏

بایدها ‏

خانواده‌ها در فراهم کردن شرایط مناسب برای گذراندن فصل امتحانات، نقش مهمی دارند.اینها نکاتی هستند که باید رعایت کنید و انجامش دهید. هم پدر و مادر و هم خواهر و برادرها:

۱ـ در ایام امتحانات , رفت وآمد و میهمانی‌های خانوادگی را محدود و کم کنید.

۲ـ محیط آرامی برای مطالعه آنها فراهم کنید.

۳ـ به استراحت و خواب بچه‌ها توجه کافی داشته باشید و نگذارید دیر بخوابند. ضمن اینکه در فواصل درس خواندن باید حتما کمی استراحت کنند. درس خواندن بدون استراحت نه هنر است و نه نتیجه خوبی دارد.

۴ـ ساعات تماشای برنامه‌های تلویزیون را کم کنید تا بچه‌ها هوس نکنند مثل شما مدام پای تلویزیون بنشینند.

۵ـ هم مادر و هم پدر بهتر است در این روزها بیشتر با مدرسه و معلم‌ها ارتباط داشته باشند. از آنها بپرسید فرزندتان در چه درس‌هایی نیاز به تمرین بیشتر دارد و از توصیه‌های آنها استفاده کنید.

۶ـ تشویق را فراموش نکنید. اگر می‌بینید با دقت و جدیت درس می‌خواند و تمرین حل می‌کند، حتما به او نشان دهید که حواستان به این تلاش هست و تحسینش می‌کنید. جمله آفرین پسرم یا دخترم،معجزه می‌کند.

۷ـ اگر فرزندتان برای حل تمرین یا یادگیری یک درس به کمک تان نیاز دارد، حتما همراهی اش کنید. اگر لازم است کمی از کارهای روزمره تان کم کنید تا این فرصت را داشته باشید.

۸ـ فرزندتان در خانه وظایفی داشته؟ مثل خریدن نان یا شیر یا آوردن خواهر و برادرش از مدرسه.این وظایف را به طور موقت حذف یا کم کنید تا بیشتر به درس‌هایش برسد.‏

‏۹- با برادر و خواهر کوچکتر یا بزرگتر فرزندتان که درگیر امتحان نیستند کمی صحبت کنید و به او بگویید کمتر سر و صدا کند یا با خواهر و برادری که امتحان دارد دعوا نکند. اگر بچه‌هایتان با هم امتحان دارند، فضا را برایشان آماده کنید. مثلا اتاق یا فضای جداگانه برای درس خواندن هر کدام در نظر بگیرید.

نبایدها

بعضی کارها را هم نباید انجام دهید. یعنی انجام دادن یه سری کارها و زدن بعضی حرف‌ها فقط شرایط را برای شما و فرزندتان سخت‌تر می‌کند:

۱ـ اولین و مهمترین نباید این روزها این است که نباید توقع بیجا از فرزندتان داشته باشید. فرزند شما هم انسانی است مثل شما که در بعضی درس‌ها قوی‌تر است و در بعضی دروس ضعیف تر. پس اندازه توانش از او توقع داشته باشید. توقعات بیجای شما فقط اضطراب او را بیشتر می‌کند و در گرفتن نمره بهتر تاثیری ندارد چون توانایی او همین قدر است. ‏

‏۲- فرزندتان را با بچه‌های دیگر مقایسه نکنید. اگر مثلا ریاضی پسرخاله اش قوی است در عوض پسرتان در تاریخ ادبیات نابغه است. مقایسه بچه‌هایی که هوش، استعداد، علایق و توانایی‌های متفاوت دارند کار بیهوده‌ای است.

۳ـ بچه‌ها را از امتحان نترسانید. مدام از آخر و عاقبت درس نخواندن حرف نزنید و به آنها القا نکنید که آینده‌ای بد در انتظارش است.

۴ـ جملات منفی ممنوع! «درس بخوان! چرا درس نمی‌خوانی؟ به فکر امتحان فردا نیستی! فردا تجدید می‌شوی!مگر فردا امتحان نداری؟» این جمله‌ها نه تنها سازنده نیست بلکه باعث اضطراب بیشتر و کاهش اعتماد به نفس فرزندتان می‌شود.‏

‏۵- دعوا نکنید! دعوا و کشمکش را بگذارید برای بعد از امتحان. اگر با همسرتان مشکل دارید با هم توافق کنید که تا آخر امتحان‌ها کمی

مشکلات تان را فراموش کنید تا التهاب خانه و دعوای بین پدر و مادر بچه‌ها را ناراحت نکند. اگرمشکلات کاری و اقتصادی دارید آن را به خانه نیاورید. با تلفن همراه تان در خانه با صدای بلند با شریک، همکار، طلبکار و بدهکار داد و فریاد راه نیندازید. این کارها فقط کودکتان را بیشتر مضطرب می‌کند چون او به جای فکر کردن به امتحانش به مشکل شما فکر می‌کند و در ذهن کودکانه اش دنبال راه حلی برایتان می‌گردد. بچه‌ها را دست کم نگیرید. فکر نکنید آنها این چیزا نمی‌فهمند و برایشان مهم نیست!‏

‏۶- سرزنش نکنید. اگر یکی از نمره‌هایش کم شده به او بیش از حد سخت نگیرید. درست است که درس و امتحان مهم است اما من و شما که درس خواندن را پشت سر گذاشته‌ایم حالا می‌دانیم که مثلا گرفتن نمره ۱۵ به جای ۱۸ چندان هم فاجعه نیست و آینده را تا ابد تغییر نمی‌دهد. واقع بین باشید!

۷ـ شرایط عجیب و غریب برای درس خواندن درست نکنید. مثلا بچه را در اتاق حبس نکنید تا درس بخواند! هر بچه‌ای شرایط خودش را دارد. مثلا بچه‌ای دوست دارد در فضای کاملاً ساکت درس بخواند و بچه‌ای دیگر مقابل تلویزیون و با کمی صدا تمرکز بیشتری دارد. از طرف خودتان برای آنها تصمیم نگیرید و حتما از آنها بپرسید در چه شرایطی راحت‌تر هستند.‏

‏۸- تفریح را حذف نکنید. درست است که گفتیم از رفت و آمدها و تماشای تلویزیون کم کنید اما حذف کامل تفریح و استراحت هم درست نیست. مثلا بین درس خواندن‌ها و غروب‌ها با هم به پارک بروید و پیاده‌روی کنید. اجازه بدهید مثلا نیم ساعت با کامپیوترش بازی کند یا سریال مورد علاقه اش را ببیند یا حتی با دوست‌هایش یک دست گل کوچیک بزند! باور کنید بعد از کمی استراحت حتما با انرژی بیشتر درس می‌خواند.

وعده‌های غذایی امتحانی!‏

تغذیه مناسب را هم در این روزها مهم است. مثلا مصرف یک لیوان شیر قبل از خواب برای خواب آرام در این شب‌های امتحان خوب است. شام‌های سنگین را فراموش کنید تا بچه‌ها صبح با اشتها و سرحال بیدار شده و صبحانه کامل بخورند.حواستان باشد در ایام امتحانات بچه‌ها سه وعده غذایی کامل را بخورند و میان وعده‌های غذایی را هم فراموش نکنند. چهار گروه غذایی گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ، سبزیجات و میوه‌ها، شیر و لبنیات و نان غلات هم باید در این وعده‌ها باشد. ‏

موادی که دارای سیتین هستند مانند زرده تخم مرغ، بادام زمینی، گردو و جوانه‌ها در تکامل مغز و سلول‌های مغزی بسیار مؤثر هستند و مصرف آنها در فصل امتحانات خوب است. دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهد که حافظه کوتاه مدت با خوردن مواد قندی ارتباط دارد و بهتر است دانش‌آموزان از صبح امتحان مواد قندی که سریع آزاد می‌شوند مانند آب میوه، عسل، مربا و چای شیرین مصرف کنند.غذاهایی مانند سوپ جو و همچنین کاهو، شیر، دوغ و ماست حاوی لاکتوسین هستند که این ماده خاصیت آرامش بخشی دارد و توصیه می‌شود شب قبل از امتحان از این گروه مواد غذایی مصرف شود و البته بچه‌ها باید از مصرف زیاد قهوه و چای پررنگ، خودداری کنند.»
-
روزنامه اطلاعات

یکی از فلزات بسیار ارزشمند اما در یک اتاق مخفی به تازگی کشف شده در یکی از هرم های تمدن منقرض شده مایا در آمریکای لاتین باعث بهت و حیرت دانشمندان شده است.

بنای آرامگاه را که از نزدیک ببینی، فردوسی دیگر برایت سخنور اعصار باستان نیست؛ روایتگر تاریخ هنر معاصر هم می‌شود. حال وقتی پای صحبت کسی که مستقیماً در ساخت آن دست داشته و قطعه‌قطعه این بنای باشکوه را با دست خود چیده بنشینی، سازه برایت زنده‌تر هم می‌شود.

در مطلبی در روزنامه شهرآرا چاپ خراسان رضوی که عصر ایران آن را بازنشر کرده، آمده است: وقتی او برایمان از روزی که قبر فردوسی را شکافته و استخوان‌هایش را بیرون آورده می‌گفت، می‌شد میزان ارادتش را به فردوسی در کلامش دید؛ حسی که هنوز پس‌از گذشت بیش‌ از 40 سال تغییر نکرده و باعث شده با وجود سن زیاد و درد پا ایستادن را به نشستن پشت به مقبره ترجیح دهد. روایت جابه‌جا‌کردن سنگ‌های سنگین بنای آرامگاه از زبان این یل توسی شنیدنی است.

آتشفشان‌شناسان می‌گویند سنگ‌پا از صخره‌های درحال انفجار آتشفشان‌ها به دست می‌آید. این سنگ‌ها وقتی به بیرون از دهانه پرت می‌شوند حین سرد شدن از خود گازی متصاعد می‌کنند که سبب سوراخ‌سوراخ شدن سنگ می‌شود.

Associate Degreeشامل‌ دو سال‌ تحصيل‌ بعد از ديپلم‌ دبيرستان‌ از كالج‌هاي‌ دو ساله‌ يا پس‌ از گذراندن‌ دو سال‌ تحصيل‌ از يك‌ دوره‌ چهار ساله‌ دانشگاهي‌ است.

 Bachelor شامل چهار سال‌ تحصيل‌ بعد از ديپلم‌ دبيرستان‌ مي‌باشد.

 Master شامل دو سال‌ تحصيل‌ تمام‌ وقت‌ است. براي‌ ورود به‌ اين‌ دوره، دارا بودن‌ مدرك‌ Bachelor با ارايه‌ نتايج‌ ورودي‌ مانندGRE ،شرط‌ معدل ‌و معرفي‌ استادان ‌الزامي‌ است.
در بيشتر دانشگاه‌ها اين ‌دوره ‌همراه ‌با ارايه ‌پايان‌نامه‌ علمي‌ است.
البته ‌گذراندن ‌اين ‌دوره ‌با تعداد بيشتر واحد نيز ميسر است.

 ‌Engineer Degree و : Specialistاين‌ نوع‌ مدارك‌ به‌ صورت‌ مستقل‌ بعد از گرفتن‌ Master دربعضي ‌از رشته‌ها ارايه ‌مي‌شود.

) (Doctor of Philosophy) Ph.D براي‌ ورود به‌ اين‌ دوره‌ معمولاً‌ دارا بودن‌ مدرك‌Master الزامي‌ است. براي‌ دوره‌ Ph.D. در امريكا دانشجو بايد دروس‌ تعيين‌ شده، امتحان‌ جامع، پايان‌ نامه‌ تحصيلي‌ و دفاع‌ شفاهي‌ را با موفقيت‌ بگذراند.
طول‌ متوسط‌ دوره‌ دكترا در دانشگاه‌هاي‌ امريكا چهار سال‌ است.
مدرك‌Ph.D. گاهي‌ مستقيما‌ بعدازBachelor و بدون‌ گذراندن‌Master داده ‌مي‌شود

منبع : صدای مشاور تحصیلی

تعاریف پروژه طراحی و ساخت و پودمان کار:

پروژه طراحی و ساخت: پروژه ای است که دانش آموز پایه ششم ابتدایی در درس کار و فناوری بر اساس فرآیند طراحی و ساخت (تعیین مساله طراحی ، حل مساله طراحی و مرحله ساخت) محصولی را می سازد و این فرآیند را تجربه می کنند.

در این فرآیند دانش آموزان با نیاز سنجی، تعیین مساله، تعیین محدودیت ها، طراحی و حل مساله، برنامه ریزی، ایده پردازی، ارائه راه حل های متفاوت، کار با فناوری ها، مواد گوناگون، ساخت محصول، کنترل کیفیت و مستند سازی آشنا می شوند. این فرآیند تاکید بر چرخه تولید علم، تولید فناوری و تولید محصول (ایده تا محصول) دارد. در ساخت یک محصول ممکن است دانش آموزان روش های گوناگونی را به کار گیرند در پروژه طراحی و ساخت ممکن است علوم و موضوعات متفاوتی به کار رفته باشد. برای نمونه در پروژه طراحی و ساخت خودرو برقی از مکانیک، برق و هنر همزمان استفاده می شود(به زبان ساده). در پروژه ها تاکید بر اجرای فرایند طراحی و ساخت توسط دانش آموزان است.

پودمان کار: یک شغل از چندین پودمان کار تشکیل شده است. لذا پودمان کار قسمت کوچکی از یک شغل می باشد که دانش آموز، آن را بر اساس اصول و قوانین شغلی فرا می گیرند. در پودمان کار، دانش آموزان پایه ششم ابتدایی مشاغل، فرهنگ کار، ابزارهای واقعی ، مهارت، دست ورزی، اصول اولیه کار، ایمنی و بهداشت در کار و جامعه پذیری را تجربه می کنند. هدف از آموزش پودمان کار در پایه ششم، رسیدن به مهارت در انجام کامل یک شغل توسط دانش آموز نیست. معمولا ابزارها ، مواد و روش انجام کار در پودمان کار، از قبل مشخص است. در پودمان های کار پایه ششم، انجام کارهای ساده و اولیه در نظر گرفته شده است.

نکته: در درس کار و فناوری پایه ششم پروژه های طراحی و ساخت و پودمان های کار از یکدیگر مستقل هستند.

پودمان

دانلود فیلم آموزشی ساخت خودرو برقی 32847.wmv Version: 1 12.2 MiB 155 Downloads اطلاعات بیشتر روش ساخت خودرو کشی khodro-keshi.rar Version: 1 822.5 KiB 374 Downloads اطلاعات بیشتر شبیه سازی خودرو 9494.zip 858.8 KiB 25 Downloads اطلاعات بیشتر طراحی و ساخت احجام تزئینی 9493.zip 1.8 MiB 26 Downloads اطلاعات بیشتر طرح خودروکشی tarh-khodro-keshi.rar Version: 1 96.6 KiB 191 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان بافتنی 9484.zip Version: 1 1.1 MiB 42 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان خیاطی 9489.zip 860.3 KiB 22 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان رسامی 9491.zip 632.4 KiB 30 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان سبزی کاری 9492.zip 445.6 KiB 27 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان موتور 9490.zip 1.1 MiB 26 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان چی به چی 9485.zip Version: 1 826.0 KiB 30 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان کار با چوب 9486.zip Version: 1 325.3 KiB 34 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان گلدوزی 9487.zip 644.5 KiB 15 Downloads اطلاعات بیشتر پودمان گلکاری 9488.zip 906.4 KiB 21 Downloads اطلاعات بیشتر

پس از دانلود باید آن را از حالت زیپ در آورید .

نرم افزار WinRAR V 4.6 118.exe Version: 4.6 2.1 MiB 16 Downloads اطلاعات بیشتر

 انتشار محتوی با ذکر نام بلامانع است .

منبع : همگام با آموزش

 نیروی گرانشی

به نظر شما چرا وقتی هر چیزی را در اطراف زمین پرتاب یا رها می‌كنیم پس از مدتی روی زمین سقوط می‌كند؟

یا چرا آب مسیر خود را از بالاترین ارتفاعات قله دماوند تا پایین ترین نقاط (در عمق دره‌ها) پیدا می‌كند.

به نظر شما علت این كه بالا آمدن آب دریا (پدیده مد) را به ماه نسبت می‌دهند چیست؟

 

این سؤالی بود كه آقای نیوتن نیز (همچون شما) هنگامی كه آن سیب روی سرش سقوط كرد از خود پرسید. 

حقیقت آن است كه جنس همه این نیروها یكسان است. یعنی همان نیرویی كه سیب را به سمت زمین می‌كشد یا آب را از بالاترین ارتفاعات به پست ترین نقاط زمین می‌كشد، همان نیرو باعث پدیده مد نیز می‌شود.

در فیلم زیر پدیده جزر و مد و اثر نیروی ماه بر آن بیان شده است.

برای مشاهده فیلم  کلیک کنید.   

توجّه به فاصله نیز در این جا خیلی مهم است، ماه به اندازه‌ی سیب سقوط نمی كند، زیرا گرانش زمین در فاصله‌های دور از آن خیلی ضعیف است.

برای نخستین بار این واقعیت‌ها را آقای اسحاق نیوتن در قانونی تحت عنوان قانون گرانش عام به این ترتیب بیان كرد: هر دو جسم به واسطه جرمشان همواره یكدیگر را می‌ربایند. به این ربایش، نیروی گرانش گفته می‌شود.

در شكل زیر این نیرو برای 2 ذره! به جرم‌های m₁ و m₂ نشان داده شده است.

 

 

دو نیرویی كه در این شكل دیده می‌شوند، عمل و عكس العمل هستند و مطابق قانون سوّم نیوتن بزرگی یكسانی دارند، بزرگی این نیرو از رابطه‌ی زیر به دست می‌آید:

 

یعنی نیروی گرانش با حاصل ضرب جرم‌ها نسبت مستقیم و با مجذور فاصله نسبت عكس دارد. G در این رابطه یك ضریب ثابت است كه به آن ثابت جهانی گرانش گفته می‌شود.

مقدار آن در SI برابر :

توجّه كنید كه كلمه‌ی عام در این جا به مفهوم آن است كه این نیرو بین هر دو جرمی وجود دارد.

 

     

مقدار نیروی جاذبه گرانش بین شما (با جرم ٦٠kg) و دوستتان (با جرم ٥٠kg ) هنگامی كه در فاصله‌ی نزدیكی حدود نیم متر از یكدیگر قرار دارید، چقدر است؟

 

حل:

ملاحظه می‌كنیم كه این نیرو چقدر كوچك است، برای همین ما وجود آن را احساس نمی‌كنیم.

خلاصه رابطه    برای یك شئ و یك سیاره در نمودار زیر آمده است:

نیروی فنر (نیروی كشسانی فنر)

اگر این آدمی كه لاستیكی را كشیده است، آن را رها كند، چه می‌شود؟

 

اگر این یكی كه فنر را فشرده است، آن را رها كند، چه حادثه‌ای برای فنر رخ می‌دهد؟

 

و چنان چه دوباره آن ها بخواهند، لاستیك و فنر را كشیده یا فشرده نمایند، چه چیزی لازم است؟

پاسخ شما كاملاً صحیح است: نیرو

حال اگر نیرو 2 برابر شود، فنر 2 برابر كشیده می‌شود و چنان چه نیرو 3 برابر شود میزان تغییر طول فنر نیز 3 برابر می‌شود و همین طور الی آخر.

اساس كار ترازوهای فنری كه ماهی فروشان لب جاده‌ها از آن ها استفاده می‌كنند، نیز همین است. هر چه نیروی بیش تری به فنر داده شود، فنر بیش تر كشیده (و یا فشرده) می‌شود.

        

به نظر شما تفاوت بین فنر خودكار شما با فنر یك خودرو در چیست؟

بدیهی است كه با یك مقدار نیروی مشخص (مثل زور دست ما!) فنر خودكار به راحتی متراكم شده، در حالی كه فنر ماشین با همان نیرو باندازه بسیار ناچیزی تغییر طول می‌یابد.

این خاصیت فنرها را با ضریبی به نام ثابت فنر بیان می‌گردد. معمولا ثابت فنر را با نماد k نشان می‌دهند.

رابطه فنر (توسط آقای هوك) به صورت زیر بیان شده است:

كه در آن F همان نیروی وارد بر فنر و  تغییر طول فنر (افزایش یا كاهش) در اثر نیروی F و k نیز همان ثابت فنر است.

واحد نیرو مثل قبل نیوتن (N)، واحد جا به جایی نیز متر (m) و در نتیجه واحد ثابت فنر k برابر    می‌باشد.

هر چند ممكن است در مسائل از واحدهایی مثل نیز استفاده شود.

فراموش نشود كه جهت نیروی فنر (F) همواره در خلاف جهت تغییر طول است.

در شكل های زیر به جهت نیروی فنر توجّه كنید. ملاحظه می‌كنید كه جهت نیروی فنر همواره به سمت نقطه‌ای تعادل فنر است.

چنانچه طول اوّلیه‌ی فنر یك ترازوی ماهی فروشی! ٣٠ سانتی متر باشد و پس از آویزان كردن یك ماهی فسقلی 1 كیلوگرمی طول جدید فنر برابر ٤٠ سانتی‌متر شود.

 

الف) ثابت فنر را پیدا كنید.

 

راهنمایی:

 

همان تغییر طول بوده و اینجا وزن ماهی (mg) نقش نیرو را بازی می‌كند.

 

در رابطه  ، همه چیز معلوم است مگر k كه آن را می‌خواهیم با جاگذاری به دست می‌آوریم. ضمناً پس از حل مسأله ببینید كه با دو برابر شدن نیروی وارد بر فنر، تغییر طول فنر چند برابر می‌شود؟!

حل: 

همانگونه که مشاهده می نمایید عبارت به دست آمده در خط اول پاسخ قسمت (الف) و عبارات بدست آمده در خط ٢ و ٣ پاسخ قسمت (ب) می باشند.

ملاحظه كردید كه در حالت (ب) به علت 2 برابر شدن نیرو، تغییر طول فنر (یعنی همان  و نه خود طول فنر!) دو برابر شد.

نیروی اصطكاك

توپی را به سمت دروازه حریف شوت می‌كنید، مدتی به سمت جلو رفته، مرتباً تندی اش كاهش یافته و در حالی كه تماشاچیان از جا بلند شده تا از شوق گل، جیغ بكشند، درست قبل از خط دروازه توپ می‌ایستد. چرا؟

در روزهای یخبندان زمستانی، چرا خودرو‌ها به سختی حركت می‌كنند؟ فایده ریختن شن و ماسه (كه ایجاد ناهمواری در سطح جاده می‌نماید) چیست؟

اصلاً شما به كمك چه نیرویی راه می‌روید؟

چرا این كارگر به جای حمل مستقیم جعبه حاوی بار، آن را روی یك گاری گذاشته و حمل می‌كند؟

برای درك بهتر اثر اصطكاك در حركت به فیلم زیر توجّه كنید.

برای مشاهده فیلم کلیک کنید.

هنگامی كه سطوح دو جسم با هم در تماس باشند، بین‌ آن ها دو نیرو رد و بدل می‌گردد. یكی همان نیروی عمود بر سطح در ناحیه تماس دو جسم است، كه قبلاً با عنوان نیروی عمودی تكیه گاه یادی از آن كردیم و دیگری نیروی موازی سطح تماس دو جسم كه اصطلاحاًَ به آن نیروی اصطكاك گفته می‌شود.

برای فهم علت وجودی نیروی اصطكاك باید به سطح تماس دو جسم نزدیك و نزدیك تر شد.

مطابق شكل، اگر چه سطوح تماس ظاهراً صیقلی هستند اما تماس واقعی تنها در نواحی خاصی (بین جسم و سطح زیرین) وجود دارد.

در این نواحی برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌های دو جسم در یكدیگر درگیر شده و سطح در حال تماس در برابر شروع یا ادامه حركت، مخالفت می‌كند و در این حالت نیروی اصطكاك ظاهر می‌شود.

 

البته در هنگام حركت یك جسم در یك سیال (مثلاً هوا یا آب) مقاومتی در مقابل حركت وجود دارد. یكی از مواردی كه این موضوع نمود دارد، حركت سقوط از هواپیما می‌باشد. به فیلم زیر توجّه كنید.

برای مشاهده فیلم کلیک کنید.

مقاومت یك سیال در برابر حركت یك جسم از روابط پیچیده به دست می‌آید كه ما آن را در در سیالات خواهیم آموخت. 

در این آموزش تعاملی، دانش آموزان مقطع دبستان و راهنمایی می توانند با فواید نیروی اصطکاک آشنا خواهند شد.

در این آموزش تعاملی،‌ از دانش آموز پرسش هایی پرسیده می شود تا با مفهوم نیروی اصطکاک آشنا شده و متوجه خواهند شد که این نیرو در برخی موارد مفید و در برخی موارد غیر مفید است.

برای دریافت این فایل تعاملی کلیک کنید.

نیروی اصطكاك را در دو حالت بررسی می كنیم.

١) جسم بر روی سطح كشیده می شود ولی ساكن می ماند.

حالت اول: اگر به جسم نیروی كوچكی وارد كنیم ، جسم ساكن می ماند. نیروی اصطكاك در خلاف جهت به جسم نیرو وارد می كند و جلوی حركت جسم را می گیرد.  

حالت دوم: اگر مقدار نیرو را كمی افزایش دهیم، نیروی اصطكاك نیز افزایش می یابد و جلوی حركت جسم را می گیرد، در این صورت باز هم جسم ساكن می ماند.

به این نیروی اصطكاك ، نیروی اصطكاك ایستایی گفته می شود.  حال اگر به این جسم نیروی نسبتا بزرگی وارد شود، جسم دیگر ساكن نمی ماند و شروع به حركت می كند.

در این حالت نوع دوم نیروی اصطكاك را باید بررسی كنیم.

٢) جسم  روی سطح در حال حركت است.

به این نیروی اصطكاك ، نیروی اصطكاك جنبشی گفته می شود.

نكته: جهت نیروی اصطكاك همواره در جهت مخالف حركت جسم بر روی سطح است.

عوامل موثر بر نیروی اصطكاك:

الف- نیروی عمودی تكیه گاه كه مقدار این نیرو همیشه برابر نیروی وزن است.

ب- جنس سطح تماس دو جسم :

صاف یا زبر بودن سطح

رطوبت

١) هر چه نیروی تكیه گاه(یا نیروی وزن جسم) بیشتر باشد، باید نیروی بیش تری برای جابه جایی آن به كاربرد یعنی نیروی اصطكاك بین دو سطح افزایش می یابد.

٢) هر چه سطح تماس بین دو جسم ناصاف تر باشد، اصطكاك بیش تری بین دو سطح وجود دارد بنابراین برای جابه جایی جسم باید نیروی بیشتری وارد كرد.

٣) رطوبت باعث می شود دو سطح با یكدیگر تماس كمتری داشته باشند، در نتیجه نیروی كمتری برای جابه جایی جسم لازم است.

موارد مفید:

موارد مضر:

١) در هنگام حركت اتومبیل، بخشی از انرژی مكانیكی اتومبیل صرف غلبه بر اصطكاك می شود.

٢) در هنگام اسكی سواری

راه های كم كردن اصطكاك

١) صاف كردن سطوح (از بین بردن فرورفتگی و برجستگی های دو سطح)

٢)استفاده از چرخ، غلتك، ساچمه

٣) روغن كاری سطوح

٤) استفاده از تخت هوا در بعضی از انواع قطارها توده ی فشرده ای از هوا بین قطار و ریل فاصله می اندازد این كار باعث    می شود، اصطكاك بین ریل و قطار كاهش یافته و سرعت قطار افزایش یابد.  

٥) نوك تیز كردن سطوح: هر چه سطح جسمی كشیده تر باشد، سطح تماس آن با هوا كمتر است.

در اتومبیل های مسابقه برای كم شدن اصطكاك اتومبیل با هوای اطراف، اتومبیل ها را كشیده تر می سازند.  

زمین لرزه چیست ؟

ارتعاشات شدید ایجاد شده که همان امواج زمین لرزه هستند از شکاف اولیه که کانون زلزله نام دارد، پراکنده می شوند. این ارتعاشات هم چون امواج ریزی که در  برخورد سنگ بر روی برکه ایجاد می شوند، در جهات مختلف و در مسیری طولانی از اطراف کانون منتشر شده و در مسیر خود موجب لرزش زمین می گردند. امواجی که به کانون نزدیک هستند بسیار بزرگ بوده که این امر قدرت تخریب بیش تری به آن ها می دهد.

زمین لرزه چگونه و در کجا رخ می دهد؟

اگر نقشه ی زمین لرزه در سراسر جهان را بررسی کنیم، این نکته برایمان آشکار می شود که :

به عنوان نمونه تعداد زیادی از زمین لرزه ها در محدوده حاشیه اقیانوس آرام و یا در وسط اقیانوس اطلس گزارش شده اند. این کمربندها سر نخ های مهمی جهت بسط  نظریه صفحات تکتونیک plate tectonic  ارائه می کنند.

خارجی ترین پوسته زمین، که همان لیتوسفر نام دارد، از بخش های سخت بسیاری  تشکیل شده است که به آن ها سطوح تکتونیک گفته می شود.

این سطوح همواره توسط نیروهایی که در عمق زمین  وجود دارند حرکت داده می شوند. میزان این جابه جایی به اندازه چند سانتی متر در سال (تقریبا برابر با رشد ناخن های دست ما) هستند.

در زیر سطوح لیتوسفر، استنوسفر زمین قرار دارد که در بازه زمانی طولانی رفتاری هم چون سیال از خود نشان می دهد و به این ترتیب به جابه جایی پوسته های زمین کمک کرده و آن ها را هم چون نوار نقاله ای عظیم  هدایت می کند.

امواج زلزله ای:

با جابه جایی ناگهانی دریک شکاف دو نوع متفاوت از امواج زلزله ای تولید می شوند : امواج P (امواج اولیه ) و امواج S (امواج ثانویه ). البته نوع سومی از امواج زلزله نیز از بر همکنش امواج P و  S  با سطح داخلی لایه های زمین تولید می شود. سرعت امواج به نوع موج و ویژگی های محیط انتشار  بستگی دارد هرچه تراکم سنگ های محیط بیشتر باشد امواج سریعتر حرکت می کنند. در پوسته زمین امواج P  با سرعتی درحدود 6 تا 7 کیلومتر در ثانیه حرکت می کنند در حالی که سرعت امواج  S  در حدود 5/3   تا 4 کیلومتر در ثانیه می باشد.

     

^{امواج P (سمت راست)  -  امواج S سمت چب}

جابه جایی امواج  P سریع تر است . شکل آن ها مثل امواج صوت در هوا موج طولی بوده و دارای انقباض و انبساط پی در پی  و موازی با انتشار می باشند.

امواج  S  آهسته تر از امواج P  بوده و امواجی عرضی هستند  به این معنا که حرکت ذرات عمود بر جهت انتشار صورت می گیرد. امواج S  به دلیل عرضی بودنشان امکان عبور از درون هوا و یا مایعات را ندارند.

حرکت صفحات زمین

صفحات قاره‌ای و اقیانوسی تحت تأثیر نیروی داخل زمین حرکت می‌کنند. این حرکت موجب جدایی قاره‌ها یا حتی برخورد برخی دیگر می‌شود. در این بخش به توضیح حرکت صفحات زمین می‌پردازیم.

چند بار در تاریخ، برخورد بین قاره‌ها، یك قاره بسیار بزرگ درست كرده است. اگرچه پوسته‌ی قاره‌ها ضخیم می باشد، اما آسان ‌تر از پوسته اقیانوسی می‌شکند. حدود یك سوم سطح زمین با پوسته قاره‌ای پوشیده شده است. فرایند از هم جدا شدن و دوباره ملحق شدن قاره‌ها به هم چرخه ویلسون نام دارد. زمین شناس كانادایی جان توزو ویلسون اولین كسی بود كه این وضعیت را توصیف كرد.

نقاط داغ دلیلی بر حرکت صفحات

محققان عقیده دارند که نوعی مخزن در حال بالا آمدن از مواد گوشته، در زیر آتشفشان‌های داخل صفحات اقیانوسی قرار دارد. ذوب این مواد در هنگام رسیدن به اعماق کم و کاسته شدن از مقدار فشار، باعث پدید آوردن نوعی نقطه داغ می‌شود. با فرض این که صفحه اقیانوس آرام از روی این نقطه داغ عبور می‌کند، به ترتیب ساختارهای آتشفشانی حاصل می‌آید. عمر هر آتشفشان نیز نشان دهنده زمانی است که کوه، در روی نقطه داغ و ساکن گوشته قرار داشته است.

در سال 1968‏، از تطبیق و تلفیق نظریه‌ها و فرضیه‌های موجود، نظریه زمین ساخت صفحه‌ای که بسیار کامل‌تر و جامع‌تر بود متولد شد. بر پایه این نظریه، پوسته سخت و جامد زمین که سنگ کره، نامیده می‌شود. از 7 ‏صفحه اصلی و تعدادی صفحه کوچک یا فرعی ‏تشکیل شده که این صفحه‌ها نسبت به یکدیگر دارای حرکت هستند. صفحات می‌توانند از نوع قاره‌ای یا اقیانوسی و یا هر دو باشند- در ادامه در باره این دو نوع توضیحاتی آورده‌ایم- . در زیر سنگ کره، بخشی وجود دارد که به علت فشار و دمای زیاد مواد درونی زمین به نقطه ذوب خود نزدیک شده و حالتی نرم و مذاب به خود گرفته‌اند. به این بخش سست کره گفته می‌شود. در واقع صفحات سخت و صلب سنگ کره روی سست کره سیال و روان، در حالتی شناور سر خورده و جا به جا می‌شوند.

صفحات به آهستگی روی یك لایه خیلی داغ سر می‌خورند. در بعضی مکان‌ها صفحات در اثر ضربه ناشی از برخورد به داخل همدیگر روانه می‌شوند. این وضعیت کوه‌ها را به وجود می‌آورد. در مکان‌های دیگر صفحات از هم دور می‌شوند. این باعث می‌شود پوسته جدیدی شكل بگیرد.

حركت صفحه واگرا

زمانی كف دریا گسترش پیدا می‌کند كه دو صفحه اقیانوسی از همدیگر دور می‌شوند (در مرز یك صفحه واگرا)، كه نتیجه آن تشكیل پوسته جدید اقیانوسی است (این پوسته از گدازه‌ای كه از داخل گوشته زمین بالا می‌آید تشكیل می‌شود). در كنار آن یك كوه میان دریایی نیز هست. تئوری گسترش كف اقیانوس اولین بار به وسیله هری هس و رابرت دیتز در دهه 1960 ارایه شد.

موقعی كه صفحات به هم برخورد می‌کنند (در مرز یك صفحه همگرا)، مقداری از پوسته در برخورد ویران می‌شود و صفحات کوچک‌تر می‌شوند. نتایج متفاوت است و بستگی به این دارد كه چه نوع صفحاتی درگیر برخورد بوده‌اند.

سنگ‌های دگرگونی

سنگ‌ها و کانی‌ها تحت شرایطی که در آن شکل ‌گرفته‌اند پایدار می مانند؛ اما با تغییر در شرایط، سنگ‌ها نیز تغییرمی‌کنند. سنگ‌های دگرگونی، سنگ‌هایی هستند که از تغییر شکل سنگ‌های قبلی به علت تغییر شرایط فیزیکی (فشار ـ دما) یا شیمیایی و در حالت جامد به‌وجود می‌آیند. پدیده دگرگونی به محو و ناپدید شدن یک یا مجموعه‌ایی از کانی‌های متبلور سنگ تعبیر می‌شود. این تغییرات ممکن است روی سنگ‌های رسوبی که در شرایط سطحی به وجود آمده‌اند یا در سنگ‌های آذرین که از ماگما متبلور گردیده و یا حتی در سنگ‌های دگرگونی به وجود آیند.

این گروه از سنگ‌ها، سنگ‌های ثانویه هستند که از دگرگون شدن دیگر سنگ‌ها تشکیل می‌شوند. عامل دگرگونی می‌تواند فشار لایه‌های بالایی، گرما، اثر سیال‌ها و جانشینی باشد. به طور كلی می‌توان گفت كه اگر سنگ‌های آذرین ، رسوبی و یا حتی دگرگونی مدت زیادی در اعمــاق زمیــن بماننـد، بدون آنكه ذوب‌شده یا خـُــرد شـوند، در اثر فشار و گرمای زیادی كه بر آن‌ها وارد می‌شود، تغییر پیدا می‌کنند. این سنگ‌ها مانند آجر پخته ‌شده و شکل قبلی خود را از دست می‌دهند، به طوری كه دیگر شباهتی به سنگ‌های اولیه ندارند؛ سنگ‌هایی كه بدین گونه تشكیل می‌شوند، به سنگ دگرگونی یا دگرگون‌شده موسوم‌اند.

از جمله سنگ‌های دگرگونی می‌توان ماربل، گنــایس، سنگ لوح، كوارتزیت و الماس را نام برد. از آنجایی كه این سنگ‌ها در زیرزمین و دور از چشم ما و در زمانی بسیار طولانی به وجود می‌آیند، مطالعه روی آن‌ها كمی دشوارتر از مطالعه سنگ‌های آذرین و رسوبی است. با این وجود، مطالعات بسیاری در مورد انواع سنگ‌های دگرگونی و نحوه تشكیل آن‌ها صورت گرفته است.

جورج بارو با بررسی زمین‌شناسی سنگ‌های دگرگونی در اسکاتلند، نشان داد که سنگ‌های دگرگونی این مناطق یک تغییر تدریجی در بافت و ترکیب کانی‌شناسی دارند و نتیجه این مطالعات باعث کشف زون دگرگونی تدریجی گردید. بررسی زون های مختلف کانی‌های دگرگونی در نواحی مختلف توسط تیلی (1925)، هارکز (1932) و بارس (1936) صورت گرفت ولی در هیچ‌کدام از این مطالعات مسئله پیوند بین فرایندهای زمین‌شناسی و فرایندهای دگرگونی تدریجی به دقت مورد نظر قرار نگرفت.

انواع دگرگونی

دگرگونی دینامیکی یا دگرگونی کاتاکلاستیک:

دگرگونی کاتاکلاستیک مربوط به تغییر شکل مکانیکی است. مثلاً زمانی که دو بلوک سنگی در یک زون گسلی از کنار هم عبور می‌کنند، این نوع دگرگونی رخ می‌دهد. بر اثر لغزشی که در زون گسلی روی می‌دهد و بر اثر اصطکاک ایجادشده، گرما تولید می‌شود. سنگ‌ها در این قسمت خرد و ساییده می‌شوند. دگرگونی کاتاکلاستیک چندان معمول نیست و اغلب در زون های باریکی که در آن‌ها لغزش روی می‌دهد، اتفاق می‌افتد.

دگرگونی مجاورتی یا دگرگونی حرارتی:

دگرگونی مجاورتی در نزدیکی توده‌های نفوذی رخ می‌دهد. دگرگونی مجاورتی با دمای بالا همراه است و این گرما از توده‌های نفوذی حاصل می‌شود. از آنجایی که محدوده کوچکی از اطراف توده نفوذی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، دگرگونی مجاورتی محدود به یک زون کوچک است که به آن هاله دگرگونی گفته می‌شود. خارج از محدوده هاله دگرگونی، دگرگونی اتفاق نمی‌افتد.

دگرگونی ناحیه‌ایی:

این نوع دگرگونی در محدوده وسیعی اتفاق می‌افتد و میزان تغییر شکل در آن بسیار است؛ بنابراین، دگرگونی ناحیه‌ایی سبب تشکیل شدن سنگ‌های دگرگونی با فولیاسیون بالا می‌شود. این سنگ‌ها شامل اسلیت ها، شیست ها و گنیس ها هستند. به عنوان مثال، زمانی که صفحه‌ی دو قاره با یکدیگر برخورد می‌کنند، فشاری بر سنگ‌ها وارد می‌شود. سنگ‌های دگرگونی ناحیه‌ایی در مرکز مناطق کوه زایی تشکیل می‌شوند. فشار باعث چین‌خوردگی شده و سبب افزایش ضخامت پوسته می‌گردد. چین‌خوردگی و ضخیم شدگی سنگ‌ها، آن‌ها را به سمت اعماق با فشار و دمای بالا سوق می‌دهد.

دگرگونی انباشتی یا دگرگونی استاتیک:

زمانی که سنگ‌های رسوبی در اعماق چند صد متری دفن می‌شوند، دماهای بیشتر از 300 درجه سانتی‌گراد ایجادشده و کانی‌های جدید تشکیل می‌شوند؛ اما به نظر می‌‌رسد که سنگ‌ها دگرگون نمی‌شوند. عمده‌ترین کانی‌هایی که در دگرگونی دفنی تولید می‌شوند، زئولیت ها هستند. دگرگونی دفنی بسیار شبیه دیاژنز بوده و از لحاظ افزایش دما و فشار با درجات دگرگونی ناحیه‌ایی قابل مقایسه است.

دگرگونی زیر کف اقیانوس‌ها دگرگونی هیدروترمال یا دگرسانی هیدروترمال:

این نوع دگرگونی نتیجه جریان سیال‌های داغ و فعال شیمیایی در داخل سنگ‌هاست و باعث دگرگونی درجه پایین و تشکیل شدن سرپانتین و اسکارن می‌شود.

دگرگونی اصابتی یا دگرگونی ضربه‌ای:

این نوع دگرگونی زمانی اتفاق می‌افتد که شهاب‌سنگ‌ها با سرعت بالای خود به سنگ‌ها برخورد می‌کنند و باعث شوک حرارتی و فشاری شدید در سنگ می‌شوند.

نمونه‌ایی از سنگ‌های دگرگونی

سنگ ماربل:

سنگ ماربل بر اثر دگرگون شدن سنگ آهک یا دولومیت ایجاد می‌شود. ماربل اغلب دارای بلورهای درشت است که وجه تمایز آن با سنگ‌های کربناتی رسوبی می باشد. کانی اصلی تشکیل‌دهنده‌ی اغلب ماربل‌ها، کلسیت است؛ البته دارای کانی‌هایی مانند کوارتز، گرافیت، هماتیت، لیمونیت، پیریت و چند كانی دیگر نیز هستند. در ایران، در برابر کلمه ماربل به اشتباه از واژه مرمر استفاده می‌شود. در حقیقت ماربل یک سنگ دگرگونی است، اما سنگی که برای تجارت در ایران به عنوان مرمر شناخته می‌شود معادل واژه اونیکس ماربل بوده و عبارت است از یک سنگ لایه لایه نیمه شفاف و ریزبلور (متشكل از کلسیت).

سنگ لوح:

یک نوع سنگ از دگرگونی آرژیلیت، شیل و در موارد خاصی از سنگ‌های آذرین خیلی ریزبلور - نظیر توف‌ها - به وجود آمده است. ارزش اقتصادی این سنگ به طور اهم به وجود صفحات جدایش، که کلیواژ نامیده می‌شود، بستگی دارد. این خاصیت در سنگ‌های لوح متفاوت است. برخی از آن‌ها را می‌توان به سادگی به صفحات نازک تقسیم کرد و در برخی دیگر این کار، خیلی به دشواری صورت می‌گیرد. یخبندان اثر خیلی بدی روی قابلیت جدایش لایه‌ها دارد، لذا سنگ را باید در معدن تا تازه است استخراج کرد.

کوارتزیت:

کانی اصلی این سنگ را کوارتز تشکیل می‌دهد. گاهی اوقات به طور ناچیز میکا، فلدسپات، آپاتیت و گارنت نیز در آن دیده می‌شود. رنگ کوارتزیت معمولاً سفید و اگر ناخالصی داشته باشد، رگه‌هایی از خاکستری در آن دیده می‌شود، که معمولاً ناشی از دگرگون شدن ماسه‌سنگ‌های کوارتزیتی است. این سنگ از مقاومت نسبتاً خوبی برخوردار بوده و جهت استفاده برای کف و پله، به کار می‌آید.

آتشفشان فعال

هدف

شبیه سازی یک فوران آتشفشانی

مواد و وسایل

شیشه ی نوشابه
ظرف کیک پزی
یک فنجان سرکه
جوش شیرین
رنگ قرمز خوراکی
خاک

روش

شیشه ی نوشابه را داخل ظرف کیک پزی بگذارید.
خاک ها را به شکل یک تپه دور شیشه قرار دهید. دقت کنید در شیشه پوشانده نشود و خاک هم به داخل شیشه نریزد.
یک قاشق غذا خوری جوش شیرین را داخل شیشه بریزید.
یک فنجان سرکه را با استفاده از رنگ خوراکی به رنگ قرمز در آورید و داخل شیشه بریزید.

نتیجه

کف قرمز رنگ از دهانه ی شیشه خارج می شود و از بالای تپه ی خاک پایین می آید.

اما چرا

جوش شیرین به سرکه ترکیب می شود و گازی دی اکسید کربن تولید می کند. فشار گاز آن قدر است که می تواند مایع را به خارج از شیشه براند. مخلوط گاز و مایع تولید کف می کند.

تشخیص نشاسته

مقدمه:

می دانیم شیمی، علم مطالعه ی راه های ترکیب مواد و رفتار آنها در شرایط مختلف است، این علم همانند سایر علوم با حواس انسان سروکار دارد. دیدن، شنیدن، چشیدن، حس کردن و بوییدن.
شیمی جزیی از زندگی روزانه ی ماست. در این آزمایش و سایر مطالب مرتبط با آن سعی شده است مفاهیم شیمی به طور ساده، و با سرگرمی و هیجان مطرح گردد.
با این حال، افرادی که با آزمایش های علمی سر و کار دارند، قبل از شروع هر آزمایش، می بایست نکاتی را مورد توجه قرار دهند. در ادامه دستورالعمل هایی را که برای انجام این سری آزمایش ها لازم به نظر می رسد ذکر می کنیم:

هدف

تعیین این که چگونه می توان مواد را از نظر وجود نشاسته آزمایش کرد.

مواد و وسایل

• یک چهارم قاشق چایخوری آرد
• تنتور ید
• بشقاب
• قاشق غذا خوری

روش

آرد را درون بشقاب قرار دهید.
سه قاشق غذاخوری آب اضافه کنید و هم بزنید.
سه یا چهار قطره تنتورید به آن اضافه کنید.

نتیجه

ترکیب نشاسته با ید فورا تشکیل یک رنگ آبی – ارغوانی می دهد.

اما چرا

نشاسته یک مولکول شیمیایی بسیار بزرگ است که به یک زنجیر پیچیده شده با شاخه های بیرونی زیاد شباهت دارد.
به نظر می رسد که این زنجیر پیچیده شده ی بلند مولکول های ید را درون طرح مارپیچی خود می گیرد. مارپیچ نشاسته در حالی که ذرات ید را درون خود جای داده است، رنگ را به وجود می آورد.

آزمایش برای بررسی وجود نشاسته

مقدمه:

می دانیم شیمی، علم مطالعه ی راه های ترکیب مواد و رفتار آن ها در شرایط مختلف است، این علم همانند سایر علوم با حواس انسان سروکار دارد. دیدن، شنیدن، چشیدن، حس کردن و بوییدن.

شیمی جزیی از زندگی روزانه ی ماست. در این آزمایش و سایر مطالب مرتبط با آن سعی شده است مفاهیم شیمی به طور ساده، و با سرگرمی و هیجان مطرح گردد.

با این حال، افرادی که با آزمایش های علمی سر و کار دارند، قبل از شروع هر آزمایش، می بایست نکاتی را مورد توجه قرار دهند. در ادامه دستورالعمل هایی را که برای انجام این سری آزمایش ها لازم به نظر می رسد ذکر می کنیم:

قبل از شروع هر آزمایش، به طور کامل آن را مطالعه کنید.

اگر مواد و وسایل مورد نیاز آزمایش را از قبل آماده کنید، در طول انجام آن خستگی کمتر و سرگرمی بیشتری خواهید داشت. جستجو برای یافتن مواد در حین آزمایش، رشته ی کار را از دست شما خارج می سازد.

مواد و وسایلی که در این آزمایش ها مورد نیاز است، به راحتی قابل تهیه هستند و غالبا در گوشه و کنار خانه یافت می شوند.

در انجام آزمایش ها عجله نداشته باشید. هر مرحله را با دقت پیگری کنید، و هرگز مرحله ای را نادیده نگیرید و یا چیزی از خودتان به آن اضافه نکنید.

ایمنی از هر چیز مهم تر است. سعی کنید با مطالعه ی دقیق هر آزمایش، قبل از شروع و انجام آن، از نتایج غیر منتظره جلوگیری کنید.

چنان چه جواب آزمایش مطابق آنچه گفته شده نبود، مجددا با دقت دستورالعمل را بخوانید و از قدم اول شروع کنید.

هدف

• آزمایش وجود نشاسته در مواد مختلف
• کاغذ بیسکوییت
• قطره چکان
• تنتور ید

نمونه های آزمایش:

ورق کاغذ، پنیر، نان، شیرینی، بیسکوییت، شکر، یک برش سیب

روش

نمونه های آزمایش را روی کاغذ بیسکوییت قرار دهید.

به هریک از نمونه ها یک قطره ید بیفزایید.

نتیجه

کاغذ، نان، شیرینی و بیسکوییت به رنگ آبی تیره ی مایل به ارغوانی، در می آیند. سایر نمونه ها به شکل سابق، با لکه هایی قهوه ای رنگ از مایع ید، باقی می مانند.

اما چرا

نشاسته با ید ترکیب می شود و به رنگ آبی – ارغوانی تیره در می آید. فقط موادی که دارای نشاسته هستند در ترکیب با ید چنین تغییر رنگ می دهند.

جلوگیری از زنگ زدگی

هدف

مشاهده ی اثر پوشش های حفاظتی درجلوگیری از زنگ زدگی  پشم فولاد

مواد و وسایل

• یک سیم ظرفشویی آغشته به صابون (پشم فولادی)
• قیچی
• بشقاب
• یک برگ دستمال کاغذی
• نصف فنجان سرکه
• مداد

روش

سیم ظرفشویی را به چهار قسمت مساوی تقسیم کنید.

شیر آب گرم ر ا روی دو تکه از سیم بگیرید و تا آنجا که ممکن است صابون آن را بشویید.
یک تکه سیم با صابون و یک تکه سیم بدون صابون را در سرکه قرار دهید.
دستمال کاغذی را هم به چهار قسمت مساوی علامت بگذارید و هر قسمت را شماره بزنید.
دستمال کاغذی را روی کی بشقاب پهن کنید.
قطعات را از داخل سرکه خارج کنید و آب آن ها را بفشارید.
قطعات سیم را بدین ترتیب قرار دهید:
قسمت اول: تکه ی بدون صابون که در سرکه خوابانده شده است.
قسمت دوم: تکه ی همراه صابون که در سرکه خوابانده شده است.
قسمت سوم: تکه ی بدون صابون، ولی آغشته به آب.
قسمت چهارم: تکه ی با صابون ولی خشک. این یکی برای کنترل است.
به مدت یک ساعت، هر ده دقیقه قطعات سیم را مشاهده کنید و سپس 24 ساعت آن ها را به حال خود بگذارید.

نتیجه:

قطعه ی بدون صابون، که داخل سرکه قرار داده شده است، بعد از 10 دقیقه علایمی از زنگ زدگی را نشان می دهد. برای قعطه ای که با صابون در سرکه قرار داده شده، عمل زنگ زدگی حدود یک ساعت طول می کشد.
بعد از 24 ساعت قطعاتی که در سرکه قرار گرفته اند، یکسان زنگ می زنند. قعطه ای که با آب خیس شده بود و آغشته به صابون هم نبود، فقط مقدار کمی زنگ زدگی نشان می دهد. ولی در قطعه ی کنترل هیچ تغییری مشاهده نمی شود.

توجه: کنترل، هر نوع ماده ای است که در ابتدای آزمایش تغییری نداشته است.

اما چرا

پشم فولاد دارای آهن است که در ترکیب با اکسیژن هوا زنگ می زند. صابون از تماس هوا با آهن جلوگیری می کند.
سرکه هر نوع پوشش اضافی پشم فولاد را از بین می برد و اجازه می دهد که آهن و اکسیژن ترکیب شوند. اکسید آهن تشکیل شده به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است.
بعضی ها فکر می کنند که زنگ زدگی همیشه به همین رنگ است، ولی در ترکیب فلزات مختلف با اکسیژن، زنگ های دیگری نیز تشکیل می شود.

میکروب های بیماری زا

اهداف:

•  آشنایی با مهمترین میکروب های بیماریزا
•  آشنایی با مثال های مختلف از این میکروب ها در انسان
•  آشنایی با مکانیزم آسیب زایی این میکروب ها

شرح درس:

شکل گیری بیماری عفونی در یک فرد مستلزم واکنش های پیچیده ای است که بین میکروب و میزبان برقرار می گردد. رخدادهای کلیدی که طی عفونت اتفاق می افتند عبارتند از: ورود میکروب، تهاجم و تجمع در بافت های میزبان، فرار از چنگال ایمنی میزبان، آسیب بافتی یا اختلال در عملکرد بافت.

تا به حال نام اشکورات گيلان را شنيده ايد؟اگر شهر کلاچاي را پشت سر بگذاريد و به سمت رحيم آباد عزيمت کنيد و از آنجا به قصد ديدن اين سرزمين کهن و تاريخي عبور کنيد از مسير جنگل هاي بکر و دست نخورده اي گذر خواهي کرد و در پيچاپيچ راهي که تو را فرا مي کشد  بعد از طي کردن مناظر ديدني و زيباي مسير جاده آدمي را به اوج مي رساند و چشم هر رهگذري را به خود خيره مي سازد. اين منطقه که در امتداد سلسله کوه هاي البرز قرار دارد از جنوبي ترين نقطه شهرستان رودسر آغاز شده تا جنوبي ترين نقطه شهرستان رامسر ادامه مي يابد.

اشکور از جنوب به قزوين، از مغرب به املش و رودبار الموت، از مشرق به بخش کوهستاني رامسر و تنکابن و از شمال به دامنه هاي کوهستاني رحيم آباد محدود مي شود. اين منطقه جزء بخش رحيم آباد شهرستان رودسر و در جنوب شهر کلاچاي به سمت رحيم آباد قرار گرفته و عجائب هفتگانه اي را در دل خود جاي داده که قدمتي به درازاي تاريخ دارد.

اگر برای یک سفر ویژه دنبال مقصد ویژه ای می گردید، اگر دلتان می خواهد تصویری از سرسبزترین روستای ایران را ببینید یا قدم به جایی بگذارید که شبیه دیدنی ترین روستاهای دنج و آرام اروپا است، به روستای امامزاده ابراهیم بروید.

روستای امامزاده ابراهیم از توابع بخش احمد سرگوراب شهرستان شفت در استان گیلان است که هر طور فکرش را بکنید، گزینه خوبی برای یک سفر آرام و بی دغدغه است. به خصوص اگر دنبال این هستید که چند روز با خودتان خلوت کنید یا بعد از ماه ها کار و تلاش، کمی با همسرتان وقت گذرانی دو نفره داشته باشید، روستای امامزاده ابراهیم برای شما گزینه خوبی است.

هر دری قفلی دارد و هر قفلی کلیدی. آیا می‌دانید کلیدرمز‌های عبور از هر یک از درهای هشتگانه بهشت چیست؟

نویسنده: شکوری_شبکه تخصصی قرآن

چکیده: برای پیش بینی انحلال پذیری یک ماده در یک حلال و تشکیل محلول ها می توان به نوع و مقدار نیروهای جاذبه ای موجود بین ذره های تشکیل دهنده ماده حل شونده و حلال پیش و پس از مجاورت با یکدیگر، استفاده کرد. در این درس بررسی می کنیم که چه ماده ای در چه حلالی حل می شود؟ با ما همراه باشید.

شرح درس:
یک قانون کلی برای انحلال مواد وجود دارد و آن این است که، شبیه، شبیه را در خود حل می کند. با در نظر گرفتن این جمله به امکان سنجی انحلال پذیری مواد در حلال های مختلف می پردازیم.

مواد ناقطبی در حلال های ناقطبی حل می شوند.

نیروی بین مولکول های حل شونده ناقطبی تقریبا از همان نوع و به همان اندازه ای است که بین مولکول های حلال ناقطبی وجود دارد. نیروهای وان دروالسی (ناقطبی- ناقطبی) ایجاد شده بین مولکول های حل شونده و حلال می تواند بر نیروهای بین مولکولی اولیه غلبه کرده و عمل انحلال صورت گیرد. نیروهای جاذبه وان دروالسی از جمله نیروهای بین مولکولی ضعیف به شمار می آیند. حل شدن نفتالن در تولوئن نمونه از انحلال یک ماده ناقطبی در یک حلال ناقطبی است. مهمترین مواد ناقطبی عبارتند از: تولوئن، ید، نفتالن، کربن تتراکلرید، بنزن، هگزان، اوکتان، نفت و...

مواد ناقطبی در حلال های قطبی حل نمی شوند.

تولوئن یک ماده ناقطبی است که بین مولکول های آن نیروی جاذبه ضعیف وان دروالسی وجود دارد. این ماده در آب حل نمی شود زیرا نیروهای بین مولکولی در آب از نوع پیوند نسبتا قوی هیدروژنی است و چون نیروهای بین مولکولی در تولوئن و آب شبیه یکدیگر نیستند، جاذبه چندانی بین مولکول های تولوئن و آب به وجود نمی آید که بتواند بر پیوندهای هیدروژنی آب غلبه کند. این امر سبب می شود تولوئن در آب حل نگردد. مخلوط تولوئن و آب تشکیل دو فاز می دهند و از آنجا که چگالی تولوئن از آب کمتر است روی آب قرار می گیرد.

مواد قطبی در حلال های قطبی حل می شوند.

از آنجا که بین ماده قطبی و حلال قطبی نیروی جاذبه دوقطبی – دوقطبی به وجود می آید، می تواند بر نیروهای بین مولکولی اولیه غلبه کرده و انحلال صورت گیرد. مانند انحلال هیدروژن کلرید در آب.

 مواد دارای پیوند هیدروژنی در حلال های دارای پیوند هیدروژنی حل می شوند.

مولکول هایی که در ساختمان آنها پیوند O-H، N-H، H-F وجود دارد می توانند با مولکول های آب پیوند هیدروژنی برقرار کنند.

ترکیب های یونی در آب حل می شوند اما در حلال های ناقطبی حل نمی شوند.

مولکول های آب قطبی هستند و دارای سر مثبت و منفی می باشند که می توانند با یون های مثبت و منفی موجود در شبکه بلوری ترکیب های یونی جاذبه لازم را ایجاد کنند. میزان انحلال ترکیب های یونی مختلف متفاوت است و به نوع یون های سازنده و ساختار بلوری آنها بستگی دارد.

در حلال های ناقطبی مولکول ها سر مثبت و منفی ندارند و نمی توانند با یون های موجود در شبکه بلور ترکیب های یونی، جاذبه لازم را ایجاد کنند. بنابراین حلال های ناقطبی نمی توانند ترکیب های یونی را در خود حل کنند.

معلمان بدون آگاهی از روان‌شناسی، جامعه‌شناسی روش‌های آموزشی، نحوه ارزشیابی و استفاده از وسایل كمك آموزشی، نمی‌توانند وظیفه خود را در عصر كنونی به نحو شایسته انجام دهند.

درس ریاضی عموماً برای بچه‌ها مشكل و حتی همراه با ترس و وحشت است. این در حالی است كه ریاضی یكی از چند درسی است كه در باز كردن ذهن دانش‌آموز و آموزش چگونه اندیشیدن نقش درجه اول دارد. بسیاری از معلمان فرهیخته كه هم به آموزش ریاضی علاقمندند و هم اشتیاق آموختن آن را به بچه‌ها دارند، همواره دنبال راه و روش‌هایی هستند كه این درس را شیرین و فهمیدنی كنند و در واقع بچه‌ها را با ریاضیات آشتی دهند.

آموزش ریاضی، چند راهکار ساده

بیش از 50 درصد دانش‌آموزان مقاطع مختلف معمولاً‌ در درس ریاضی مشكلات اساسی دارند. بسیاری از دانش‌آموزان حتی در ساده‌ترین مطالب ریاضی مربوط به سال‌های قبل اشكال دارند. در ابتدای سال تحصیلی معمولاً مشكلات یادگیری ریاضی به دلیل فراموشی مطالب پایه بسیار زیاد است و دانش‌آموزان كشش لازم برای یادگیری ریاضی را ندارند و وقتی كه مطالبی را تدریس می‌كنیم نمی‌فهمند و با دهان باز و چشمانی گرد شده به معلم و تخته سیاه می‌نگرند! وقتی كه از چند نفرشان درس می‌پرسیم به ندرت كسی جواب درستی می‌دهد و دائم هراسناك بوده و چشمانشان را به زمین می‌دوزند! اگر یك امتحان پایه از آن ها بگیریم میانگین نمرات امتحانی پایین خواهد بود. علل بسیاری در پایین بودن نمرات امتحانی نقش دارند.

از جمله آن ها:

1ـ پایه ضعیف در درس ریاضی از سال‌های قبل.

2ـ قبولی با استفاده از تك‌ماده در خرداد سال قبل.

3ـ قبولی با استفاده از تقلب و گفته شدن سوالات قبل از امتحانات.

4ـ كم‌هوشی و دیرآموزی بعضی از دانش‌آموزان.

5 ـ نداشتن اعتماد به نفس در درس ریاضی.

6 ـ مشكلات جسمی بعضی از دانش‌آموزان،‌ سوء تغذیه، ضعف چشم.

اقدام‌هایی كه برای چنین دانش‌آموزانی می‌توان انجام داد به قرار زیر است:

ابتدا باید در چند جلسه اعتماد به نفس دانش‌آموزان را تقویت كرد. برگزاری امتحانات به صورت كتاب باز (open book) می‌تواند انجام شود تا دانش‌آموزان اعتماد به نفس پیدا كنند.

باید آن ها را تشویق كرد كه خودشان مطالب را یاد بگیرند و تمرین‌ها را حل كنند و زود نا امید نشوند. اگر دانش‌آموزی تمرینی را حتی ناقص حل كند، باید او را تشویق كرد و نمرات بیش از حقش به او داد. هر بار كه با كوچكترین مطلبی یك نمره خوب برای دانش‌آموز گذاشته شود، كم‌كم این دانش‌آموز از درس ریاضی و معلم ریاضی خوشش می‌آید. باید سعی كرد ضعف‌های دانش‌آموز را به رویش نیاورد.

با هم مطالعه كردن یكی از روش‌های شناخته شده و موثر یادگیری در میان دانش‌آموزان است. پژوهش‌هایی كه درباره اثربخشی از روش مطالعه مشاركتی انجام گرفته است نشان داده‌اند، دانش‌آموزان و دانشجویانی كه به این طریق مطالعه می‌كنند، از كسانی كه مطالب را برای خودشان خلاصه می‌كنند یا صرفاً به مطالعه مطالب می‌پردازند، بیشتر می‌آموزند و آموخته‌ها را برای مدت طولانی‌تری در یاد نگه می‌دارند.

به همین جهت گروه‌بندی دانش‌آموزان در كلاس كه متشكل از دانش‌آموزان ضعیف و قوی و متوسط باشد، در رفع اشكالات درسی آنان بسیار موثر است. نوشتن چركنویس هم در بسیاری از دانش‌آموزان كمك‌كننده است. تمرین و تكرار در زمان های متفاوت هم در به خاطرسپاری و یادگیری مطالب ریاضی نقشی اساسی دارند كه معمولاً دانش‌آموزان ضعیف از آن غافل هستند.

البته می‌توان از راه‌های مختلف دیگر به یادگیری ریاضی در سطح مدارس كمك كرد كه عبارتند از:

الف: ایجاد امكانات لازم برای افزایش سطح فرهنگی خانواده كه بتواند بسیاری از مشكلات درسی فرزند خود را برطرف كند.

ب: آموزش روش‌های جدید تدریس به معلمان و حذف روش‌های سنتی.

ج: تهیه وسایل كمك آموزشی در زمینه تدریس.

و: طرح درس معلم.

اگر معلم برای خود طرح درس داشته باشد یعنی یقیناً بداند كه در هر جلسه چه مطالبی می‌خواهد درس بدهد و این موضوع چه مشكلاتی دارد و در ضمن سعی كند كه با استفاده از تجربیات گذشته در حداقل زمان و كمترین كلام، حق درس را ادا نماید. نخستین گام این است كه دبیر تعداد صفحات كتاب را به تعداد جلسات مفید نوبت یا سال تقسیم كند و ببیند در یك جلسه دقیقاً چند صفحه باید تدریس كند و اگر لازم شد ابزار و وسایل كمك‌آموزشی از قبل تهیه شده را به كلاس برده و مورد استفاده قرار گیرد.

قسمتی از همكاری و همیاری بچه‌ها در خارج از كلاس یا در منزل صورت پذیرد. مثلاً بچه‌ها در منزل اشكالی را روی مقوا بكشند یا اجسامی بسازند یا اشكالی ببرند یا جدول‌هایی را تنظیم كنند منتهی با پرسش و سوال در كلاس دانش‌آموز را فعال كرد.

باید توجه داشت تا زمانی كه معلم رو به تابلو و پشت به بچه‌ها تندتند فرمول نوشته، تخته را سیاه كرده و پاك كند و در آخر درس رو به كلاس برگر دانده و بگوید: بچه‌ها درس برای روز بعد از فلان صفحه تمرین حل كنید. همواره بچه‌ها در ریاضی ضعیف خواهند ماند. تا زمانی كه معلمان ریاضی مخصوصاً‌ در مقاطع ابتدایی هنوز از روش‌های قدیمی حفظی برای تدریس ریاضی استفاده می‌كنند، بیشتر دانش‌آموزان ابتدایی از ریاضی گریزان خواهند شد.

مدرسه، معلم‌ها و کتاب‌های درسی، تأثیری انکار نشدنی روی آینده یک فرد یا جامعه دارند. اگر نیک بنگرید و اندیشه کنید، شاید با من موافق باشید که حتی تک ‌جملات آموزگاران در سنین کودکی، می‌توانند آینده شغلی یا جهان‌بینی آینده دانش‌آموزان را تغییر بدهند.

دبستان‌ها جای بهتری می‌شدند، اگر این‌همه اصرار برای تزریق معلومات، عقاید و باورهای «مسلم» به ذهن‌های ما در آن‌ها صورت نمی‌گرفت و به ‌جای آن روی چیزهایی مثل روش تحقیق، پرسشگری، شیوه درست تعقل و استدلال تأکید می‌شد.

سایت لایف‌هکر فهرست جالبی از ۱۰ مهارتی را گردآورده است که اگر ما در همان سنین کودکی و نوجوانی، به‌جای آن‌همه درس‌های خسته‌کننده، یا لااقل در کنار آن‌ ها می‌آموختیم، زندگی موفق‌تری می‌داشتیم.

۱- آموزش علوم کامپیوتر

بسیاری از ادارات دولتی در حال حاضر کلاس‌های ICDL برای کارمندان خود می‌گذارند، اما این کلاس‌های خسته‌کننده و غیرکاربردی واقعاً نمی‌توانند به نیازهای پایه هنرآموزان پاسخ بدهند.

کاش جای این کتاب‌های خسته‌کننده، درس‌های کاربردی‌تری با مثال‌های ملموس تنظیم می‌شدند و کاربران به‌صورت ساده یاد می‌گرفتند که چطور مثلاً ویندوز نصب کنند، فضای هارد را مدیریت کنند، از آنتی‌ویروس و فایروال استفاده کنند، دانلود کنند و چطور به‌صورت ایمن و هدفمند وب‌گردی کنند یا حتی وبلاگ بنویسند!

۲- آموزش روش‌های تندخوانی

متأسفانه در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای معرفی رمان‌های کلاسیک به دانش‌آموزان وجود ندارد، شاید این رمان‌ها تهدیدی برای ذهن‌های نوجوان‌ها تلقی می‌شوند!

تصور می‌کنید که جامعه تحصیل‌کرده‌ای داریم؟ یک رمان ادبی به دست گروهی از همین تحصیل‌کرده‌ها با مدارک درخشان بدهید و از آن‌ها بخواهید یک صفحه را از رو بخوانند، از همان حالت قرائت آن‌ها درمی‌یابید که چقدر در درک مطلب و ادای صحیح کلمات و اصطلاحات ضعیف هستند.

مشکل عمده دیگر ما این است که با روش‌های تندخوانی علمی آشنا نیستیم و شمار اندکی از ما هم که تندخوان هستند، این مهارت را با آزمون ‌ و خطا و تجربه و به‌حکم نیاز، آموخته‌اند.

۳- روش‌های مدیریت وقت

اوه! سفارشی می‌دهید و قرار ملاقاتی می‌گذارید و توقع دارید که طرفتان، درست سر وقت کار را تحویل بدهد و یا سر قرار بیاید. متأسفانه در جامعه ایران، وقت و قول هیچ احترامی ندارند. موضوع، در بسیاری اوقات عدم تعهد یا بی‌احترامی طرف شما نیست، بلکه این واقعیت است که آن‌ها واقعاً در مدیریت وقت ناتوان هستند.

بسیاری از ماها نمی‌دانیم که چطور کارها مهم و جانبی و تفریحات خود را زمان‌بندی کنیم، چطور یک پروژه بزرگ را به پاره‌های کوچک تقسیم کنیم و هر پاره را مطابق زمان‌بندی روزانه مشخصی انجام بدهیم. درست به همین خاطر است که یک پروژه یک‌ ماهه در ایران، گاهی شش ماه یا یک سال طول می‌کشد!

۴- روش مطالعه

خوشبختانه به خاطر کنکور و آزمون‌های بزرگ دیگری که مجبور هستیم در آن‌ها شرکت کنیم، برخی از موسسات آموزشی، مدتی است که روش‌های مطالعه را به‌صورت علمی آموزش می‌دهند.

این البته کافی نیست و لازم است به‌ صورت مداوم‌تری روش‌های مطالعه، تقویت حافظه و مرور درس‌ها به ما آموزش داده شود.

۵- روش‌های مدیریت مالی

بسیاری از ماها این بهانه را دارند که اصولاً حقوق ماهانه آن ‌قدر نیست که بخواهیم به دنبال مدیریت کردنش هم باشیم، اما خب بعد از گذشت سال‌ ها و آزمون‌ و خطاهای مکرر، بر باد دادن مبالغ هنگفت برای خریدهای بیخود، سرمایه ‌گذاری‌های اشتباه و از دست دادن فرصت‌های طلایی، ما تازه می‌فهمیم که چه اشتباهاتی کرده‌ایم.

كلاس درس ریاضی برای برخی دانش آموزان ازجمله كلاس‌هایی است كه معادلات و مفاهیم آن سخت است و دیر تمام می‌شود و حضور در این كلاس‌ها برای این دانش‌آموزان جذابیت لازم را ندارد.

این‌كه چرا برخی دانش آموزان با درس ریاضی مشکل دارند؟ موضوعی است كه درباره آن با استادان دانشگاه و نخبگان گفتگو کرده‌ایم.

دکتر آرش رستگار، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف می‌گوید:"چون ریاضی مطابق با سبک یادگیری دانش آموزان آموزش داده نمی‌شود به صورت درسی سخت خود را نشان می‌دهد در صورتی‌ که اگر این قاعده رعایت شود به درسی آسان تبدیل خواهد شد.

وی با بیان اینکه شیوه آموزشی این درس باید چنان باشد که به همه دانش آموزان در بعد کاربرد و رشد ساختار شناختی کمک کند ادامه می‌دهد: "ریاضیات را با انجام دادن می‌توان یاد گرفت."

علی رضا زارعی، عضو هیئت علمی دانشگاه شریف نیز می‌گوید:"ریاضی مانند سایر دروس برای برخی از دانشجویان یا دانش آموزان سخت است و این سختی در تفاوت ساختار این درس با سایر دروس است چرا که درس ریاضی استعدادهای خاص خود را می‌طلبد."

وی به نقش ویژه آموزش در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید:"شیوه آموزشی باید از طریق تحریک علایق افراد و ایجاد ارتباط بین این علایق به درس ریاضی ایجاد شود."

روح الله مهکام دارای مدال طلای ریاضی و دانش آموخته دانشگاه شریف هم اضافه می‌کند: "ریاضی درس آسانی نیست ولی عامل اصلی بی‌علاقه بودن دانش آموزان به این درس پایه ضعیف آن‌هاست که چون درس‌های سال قبل را خوب یاد نگرفته‌اند با مشکل مواجه می‌شوند.

ناگفته پیداست که شیوه درست آموزش یکی از روش‌های علاقه‌مند کردن بچه‌ها به ریاضی است و از دانش آموزان خواست از فکر کردن بر مسائلی که در مواجه با آن‌ها احساس عدم توانایی می‌کنند نهراسند."

به گفته عرفان صلواتی از دانشجویان دکتری دانشگاه صنعتی شریف، ریاضی مانند دیگر دروس اگر به طور درست و مستمر خوانده شود درس سختی نیست و این‌که بسیاری از دانش آموزان علاقه‌ای به درس ریاضی ندارند درست و علمی نیست.

وی ادامه می‌دهد:"یکی از خصوصیاتی که در درس ریاضی وجود دارد لازمه یادگیری یک مطلب مستلزم تسلط بر درس‌های سال قبل است و توصیه من این است که دانش آموزان اگر احساس می‌کنند مطلبی را یاد نگرفته‌اند به دروس سال‌های فبل مراجعه کنند."

این نخبه علمی تصریح می‌کند که نقش معلمان در یادگیری بسیار مهم است و باید این درس را برای دانش آموزان ملموس و قابل دسترسی کنند.

سید حسام فیروزی، دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف هم اضافه می‌کند:"ریاضی هم سخت است و هم آسان است. آسان است زیرا همه ساختار آن منطقی و متقن است، اما قدری هم سخت است زیرا فهمیدن ساختارهای منطقی به تفکر نیاز دارد و فکر کردن عمیق قدری برای برخی افراد سخت است بخش مهمی از بی‌علاقگی دانش آموزان به دلیل نحوه نامناسب آموزش ریاضی است."

ماده و ویژگی های آن

آنچه در اطراف ما وجود دارد را ماده می نامیم. هوا، چوب، سنگ، مدادی كه با آن می نویسید و حتی غذا و آبی كه می خورید ماده هستند.

علمی كه به مواد و تغییرات آنها می پردازد را علم شیمی یا علم مواد می نامند.

در ارتباط با ماده و ساختار آن از زمانهای گذشته تا كنون دانشمندان زیادی تحقیق و بررسی كرده اند كه از آن جمله می توان دموكریت و دالتون را كه در كتاب درسی شما هم آورده شده نام برد.

نظریه دموكریت:

برای پاسخ به این سؤال یك بار برخی از نتایج نظریه دالتون را از نظر می گذرانیم:

- دالتون عقیده داشت كه اتمهای یك عنصر كاملاً شبیه هم هستند اما امروزه مشخص شده كه ممكن است اینطور نباشد مثلاً دو نوع كلر، سه نوع هیدروژن، سه نوع اكسیژن و ... وجود دارد كه از نظر جر م و برخی خواص دیگر با هم فرق دارند این عناصر را اصطلاحاً (ایزوتوپ) می گویند.

- دالتون می گفت كه اتمهای یك عنصر را نمی توان شكست و به اتمهای دیگر تبدیل كرد اما امروزه اتمی مانند اورانیوم را در مراكز هسته ای می شكنند و به اتمهای باریم و كریپتون تبدیل می كنند.

- دالتون معتقد بود كه اتمها را نمی توان بوجود آورد اما امروزه برخی اتمها از جمله تكنسیم را در آزمایشگاه می سازند و یا در همجوشی هسته ای از 4 اتم هیدروژن یك اتم هلیم پدید می آورند.

- دالتون اتم را گوی توپر و ساچمه مانند تصور می كرد اما امروزه عقیده براین است كه داخل اتم فضای خالی وجود دارد و الكترونها در این فضا حركت می كنند    

اندازه اتم و مولكول

 

فعالیت:

سپس بادكنك را درون لیوان تمیزی قرار داده بادكنك را باد كنید و در آن را محكم ببندید پس از چند لحظه بادكنك را از درون لیوان خارج كرده ، بی درنگ لیوان را بو كنید، لیوان بوی عطر خواهد داد یعنی مولكول های عطر آنقدر كوچكند كه از دیواره بادكنك عبور كرده اند.

ویژگی های ماده

1- همه مواد از ذرات ریزی به نام اتم ساخته شده اند . علیرغم تصورات دموكریت و دالتون كه اتم را تجزیه ناپذیر می دانستند، اتم از ذرات كوچكتر الكترون، پروتون و نوترون تشكیل شده است .

2- بین ذرات تشكیل دهنده ماده فضایی خالی وجود دارد . مقدار فضای خالی در مواد مختلف متفاوت است.

- در گازها فضای خالی بین مولكولها زیاد است. هنگامی كه با تلمبه به درون یك توپ پر از هوا، هوای بیشتری وارد می كنید فاصله بین مولكول ها كمتر می شود به همین علت می گوییم گازها تراكم پذیرند.

- بین مولكول های مایعات هم فضای خالی وجود دارد اما فضای خالی بین مولكول ها نسبت به گازها كمتر است. هنگامی كه نمك را به آرامی درون یك لیوان پر از آب می ریزیم حجم آب لیوان تغییر چندانی نمی كند یعنی نمك در فضای خالی بین مولكول های آب قرار می گیرد.

سؤال : اگر 20 سی سی الكل را با 20 سی سی آب مخلوط كنیم حجم مخلوط حاصل چقدر خواهد شد؟ چرا؟   - در بین مولكول های جامدات فضای خالی از دو حالت دیگر كمتر است. گفته می شود هنگامی كه یك قاشق برنجی را آب نقره می دهند مقداری از نقره در فضای خالی بین مولكول های برنج نفوذ می كند.

 بطور كلی :

یعنی:

3- مولكول ها دائما در حال حركتند.

جنبش و حركت مولكول ها ی ماده نیز همانند فاصله بین آنها در حالت های مختلف ماده با هم متفاوت است و با آن نسبت مستقیم داد یعنی هر چه فاصله بین مولكول ها بیشتر باشد جنبش مولكول ها بیشتر است البته در این مورد استثنا هم

وجود دارد.  

هنگامی كه در یك شیشه عطر را باز می كنید و یا پیازی را می برید بوی عطر و پیاز در زمان كوتاه احساس می شود. هنگامی كه

قطره ای جوهر در آب رها می كنید جوهر در آب پخش می شود حبه قند هم به همین طریق در آب ناپدید می شود.

همه این موارد حكایت از جنبش و حركت مولكول ها دارند البته گرما حركت مولكول ها را افزایش می دهد.

بطور كلی:

اثر گرما بر حجم مواد

گرما حجم مواد را تغییر می دهد. این پدیده را قانون انبساط و انقباض چنین بیان می كند.

وقتی جسمی در اثر گرما جای بیشتری اشتغال می كند و بزرگتر می شود، گوییم منبسط شده است و هنگامی كه جسم در اثر سرما فضای كمتری اشغال می كند و كوچكتر می شود می گوییم منقبض شده است.

اگر بادكنكی را به دهانه یك بطری شیشه ای خالی ببنیدم و بطری را درون ظرف آب داغ بگذاریم بادكنك باد می شود علت این پدیده انبساط هوای درون بادكنك بر اثر گرماست اگر بطری را درون مخلوط آب و یخ بگذاریم بادكنك دوباره چروكیده می شود.

ظرف پر از آب را هم اگر حرارت دهیم سرریز می شود.

البته میزان تغییر حجم مواد(انبساط و انقباض ) یكسان نیست بلكه به نوع ماده بستگی دارد.

به طور كلی

یعنی

ناگفته نماند كه در بین مواد جامد میزان انبساط فلزات از نافلزات بیشتر و میزان انبساط فلزات هم یكسان نیست.

پس از صرف صبحانه به راه افتادند شور و شوق فراوانی وجود بچه ها را فراگرفته بود.

هنگام ظهر جهت اقامه نماز، صرف نهار و استراحت در منطقه خوش آب و هوایی در جاده هراز توقف كردند. پس از نماز و نهار بچه ها مشغول بازی شدند توپ آن ها رفته رفته كم بادتر می شد. مهدی تصور می كرد توپشان پنچر شده اما پدر گفت چون هوای این جا سرد است هوای درون توپ منقبض می شود لذا كم بادتر به نظر می رسد.

هنگام گشت و گذار ناگهان فاصله بین قطعات رآه آهنی كه از آن منطقه می گذشت توجه مهدی را به خود جلب كرد مهدی می پنداشت كه ریل ها شكسته اند اما پدرش گفت این فاصله ها برای جلوگیری از شكستن یا كج شدن ریل ها هنگام انبساط آنهاست.

هنگامی كه به مشهد رسیدند بعد از زیارت حرم مطهر حضرت رضا(ع) جهت خرید به بازار رفتند مهدی كه قرار است به كلاس اول راهنمایی برود برای درس علوم یك دماسنج خرید در زمانهای مختلف حركت مایع رنگین دماسنج را زیر نظر گرفت اما نمی دانست چگونه مایع رنگین در دماسنج بالا و پایین می رود.

پدرش توضیع داد: درون لوله شیشه ای و نازك دماسنج اندكی مایع رنگین(جیوه یا الكل) وجود دارد هنگامی كه دماسنج در جای گرم قرار می گیرد مایع رنگین منبسط می شود و ناچار در لوله بالا میرود و هنگامی كه در جای سرد قرار گیرد مایع رنگین منقبض شده پایین می آید. چون هنگام بازشدن مدارس نزدیك بود خانواده مهدی پس از سه روز اقامت در مشهد به شهر خود مراجعت كردند.

پدیده هایی كه مهدی با آن ها روبرو شد و پدیده های بی شمار دیگری وجود دارند كه با اصل انبساط و انقباض قابل توضیح هستند از جمله: 

- از خودنویس پر از جوهر در روزهای گرم جوهر تراوش می كند.

- سیم های برق را بین تیرها كمی شل می بندند.

- گاهی در هوای گرم لاستیك اتومبیل ها می تركند.

سعی كنید با استفاده از قانون انبساط و انقباض برای هر یك از موارد بالا توضیحی بیابید.

مقایسه دماسنج پزشكی با دماسنج معمولی

سؤال : چرا در دماسنج از الكل و جیوه استفاده می شود؟

در دماسنج ها سه نوع مقیاس وجود دارد.

تبدیل مقیاس ها به یكدیگر:

- تبدیل سلسیوس به فارنهایت:

 سلسیوس را در 8/1 ضرب كرده با 32 جمع می كنیم.

F= 32 + (1.8* C)

- تبدیل فارنهایت به سلسیوس:

 فارنهایت را به 8/1 تقسیم و 32 را از آن كم می كنیم.

C= (F - 32 ) / 1.8

- تبدیل سلسیوس به كلوین:

 سلسیوس را با 273 جمع می كنیم.

K = 273 + C

- تبدیل كلوین به سلسیوس:

 از كلوین 273 كم می كنیم.

C= K - 273

- تبدیل فارنهایت به كلوین:

 می توان ابتدا فارنهایت را به سلسیوس تبدیل كرد سپس آن را با 273 جمع كرد و یا

K = ( F - 32 ) /1.8 + 273

توضیح انبساط و انقباض با نظریه مولكولی:

هنگامی كه ماده ای گرم می شود جنبش و حركت مولكول های آن افزایش می یابد در نتیجه برخورد مولكول ها به یكدیگر بیشتر و فاصله بین مولكول ها زیادتر می شود. زیاد شدن فاصله مولكول ها از یكدیگر به اقزایش حجم ماده (انبساط) منجر می شود.

عكس این مطلب هم درست است یعنی وقتی ماده ای سرد می شود جنبش مولكول ها كاهش و برخورد آن ها كم می شود در نتیجه مولكول ها به هم نزدیكتر و جسم كوچكتر (منقبض) می شود.

انبساط غیر عادی آب:

برخی مواد به خصوص آب از قانون انبساط و انقباض تبعیت نمی كنند به همین علت گفته می شود آب انبساط غیر عادی دارد و به خاطر همین انبساط غیر عادی آب است كه دیواره حوض و یا لوله های آب در زمستان می تركند اگر آب را سرد كنیم مانند همه مواد منقبض می شود تا دمای آن به 4 درجه برسد یعنی آب 4 درجه كمترین حجم و بیشترین چگالی را دارد. اگر آب 4 درجه را سردتر كنیم منبسط می شود تا یخ بزند. علت این انبساط غیر عادی پیوند بین مولكول ها ی آب است این نوع پیوند را كه در سال های آینده با آن آشنا خواهید شد پیوند هیدروژنی می گویند.

انجام دهید

یك بطری شیشه ای را از آب پر كنید و در آن را نبندید سپس بطری را درون حوله یا پارچه ای پیچیده داخل جایخی یخچال بگذارید تا آب درون آن یخ بزند اكنون بطری را از درون جایخی خارج كرده با احتیاط آن را مشاهده كنید آنچه اتفاق افتاده است را تفسیر كنید.

دما پا:

این وسیله كه وظیفه تنظیم دما در وسایل برقی را به عهده دارد بر اساس قانون انبساط و انقباض كار می كند. اساس كار دماپا تفاوت در میزان انبساط دو فلز است. دماپا (ترموستات) معمولاً از دو تیغه هم اندازه از دو فلز غیرهمجنس (غالباً آهن و مس) ساخته می شود كه محكم به هم پرچ شده اند. 

از آنجا كه میزان انبساط فلز مس بر اثر گرما از آهن بیشتر است ، هنگامی كه دمای وسیله برقی از حد معمول بیشتر شود ورقه مسی بیشتر منبسط شده به طرف آهن خم می شود و جریان برق را قطع می كند.

از دماپا در سماور، اتو، جارو، آبگرمكن، منقل و ... برقی استفاده می شود از این وسیله در زنگ اعلام حریق هم استفاده می شود بدین طریق كه گرمای ناشی از آتش سوزی سبب انبساط بیشتر و خمیده شدن ورقه مسی و در نتیجه وصل جریان برق و به صدا در آمدن زنگ خطر می شود.

اثر گرما بر حالت مواد

مواد در دمای معمولی به سه حالت جامد، مایع و گاز وجود دارند. با تغییرات دما حالت مواد تغییر می كند شما شاهد بسیاری از این تغییر حالت ها در محیط اطراف خود هستید.

ذوب:

در جسم جامدی مانند آهن مولكول ها به هم نزدیك، جنبش مولكول ها كم و جادبه بین آن ها زیاد است. اگر جسم جامد گرم شود جنبش و فاصله مولكول ها افزایش و ربایش آن ها كم می شود اگز جسم جامد به اندازه كافی گرم شود ربایش مولكول ها به اندازه ای كم می شود كه می توانند آزادانه

حركت كنند در این صورت جامد به مایع تبدیل می شود این تغییر حالت ذوب نامیده می شود.

 

به بیان ساده تر:

 ذوب یعنی تبدیل جامد به مایع بر اثر گرما و یا

از آنجا كه برای انجام این تغییر حالت گرما جذب می شود به آن گرماگیر گفته می شود.

نقطه ذوب:

 به دمایی گفته می شود كه در آن دما جامد به مایع تبدیل می شود.
مثلاً یخ در دمای صفر درجه به مایع تبدیل می شود پس نقطه ذوب آن صفر درجه سانتی گراد است 

 

سؤال : ذوب شدن آهن چه تفاوتی با ذوب شدن شیشه دارد؟

انجماد:

 اگر مایعی به اندازه كافی سرد شود جنبش و فاصله مولكول ها كم و ربایش مولكول ها افزایش می یابد تا جایی كه مولكول ها دیگر نمی توانند آزادانه حركت كنند در این صورت مایع به جامد تبدیل می شود به این تغییر حالت انجماد می گویند.

انجماد یعنی تبدیل مایع به جامد

از آنجا كه این تغییر حالت با از دست دادن گرما همراه است آن را گرماده می گویند.
در موادی كه نقطه ذوب معین دارند همواره

مثلاً اگر نقطه ذوب آهن 1535درجه باشد نقطه انجماد آن هم 1535درجه خواهد بود.

اثر ناخالصی بر نقطه ذوب و انجماد

حتماً دیده اید كه در زمستان بر سطح خیابان های یخ زده نمك می پاشند.
و یا مخلوطی از آب و الكل به عنوان ضد یخ در رادیاتور اتومبیل می ریزند.
علت هر دو مورد بالا این است كه:

تبخیر :

 تبدیل مایع به بخار یا گاز را تبخیر می گویند. 

 

خشك شدن لباس، چروكیده شدن برگ درختان در گرما نمونه هایی از تبخیر هستند.

 

جوشیدن:

 هرچه مایع گرمتر شود سریعتر تبخیر می شود. اگر گرم كردن مایع ادامه یابد مایع شروع به جوشیدن می كند در هنگام جوشیدن در همه قسمت های مایع حباب هایی از بخار تشكیل می شود.

توجه داشته باشید كه:
- ناخالصی نقطه جوش را بالا می برد. یكی از مزایای ضدیخ در رادیاتور هم همین است.
- در یك ظرف روباز دمای مایع از نقطه جوش بالاتر نمی رود بنابراین برای زودتر پخته شدن غذا شعله چراغ را زیاد نكنید.
- نقطه جوش به فشار هوا بستگی دارد(در مناطق كوهستانی نقطه جوش پایین تر است)

 

انجام دهید:
- اندكی آب درون یك سرنگ وارد كنید اكنون دهانه سرنگ را با انگشت محكم بگیرید و پیستون آن را به عقب بكشید اگر كار را درست انجام دهید خواهید دید كه آب درون سرنگ خواهد جوشید. 

 

 

 

 

- ظرف شیشه ای نشكن (پیركس) مانند ارلن را تا كمتر از نیمه آب كرده روی شعله حرارت دهید تا آب درون آن به جوش آید اكنون شعله را خاموش و دهانه ظرف را به چوب پنبه محكم ببندید اگر ارلن را زیر آب سرد بگیرید. و یا به بدنه آن یخ بمالید آب درون ارلن دوباره شروع به جوشیدن خواهد كرد و این درحالی است كه دمای آب ارلن خیلی پایین تر از نقطه جوش است و جوشیدن آب در هر دو مورد به خاطر كاهش فشار هوا است.

تذكر: هرگز برای انجام این آزمایش از بطری های شیشه ای معمولی استفاده نكنید.

 

 

میعان :

 اگر بخار یا گاز به اندازه كافی سرد شود مولكول ها تا حدی به هم نزدیك می شوند كه بخار به مایع تبدیل می شود این تغییر حالت میعان نام دارد.
به بیان دیگر :میعان یعنی مایع شدن و یا تبدیل بخار یا گاز به مایع 

 

تشكیل شبنم، مه، تشكیل ابر و بارش ، تشكیل قطرات آب برروی شیشه ای پنجره در زمستان نمونه هایی از عمل میعان هستند.
میعان هم مانند انجماد با از دست دادن گرما همراه است بنابراین گرماده محسوب می شود.

بدنیست بدانید كه:
اگر بخار آب موجود در هوا از حد معمول بیشتر باشد چنین هوایی را شرجی یا سیرشده یا اشباع می نامند.
هوای شرجی گرمتر از حد معمول به نظر می رسد زیرا عرقی كه بر سطح بدن تشكیل می شود به سرعت تبخیر نمی شود تا بدن خنك شود. سواحل شمالی و جنوبی ایران چنین هوایی دارند.

بدون شرح

به تبدیل مستقیم جامد به گاز تصعید می گویند. 

 

بلورهای ید، كافور و قرص های نفتالین اگر در ظروف روباز قرار گیرند بدون آنكه مایع شوند مستقیما به گاز تبدیل می شوند(ناپدید می شوند) این تغییر حالت ها نمونه هایی از عمل تصعید هستند.
یخ خشك یا كربن دی اكسید جامد هم كه از سرد و متراكم كردن گاز كربن دی اكسید حاصل می شود به سرعت به گاز تبدیل می شود(تصعید) از این ماده برای سرد كردن مواد و در صحنه های تئاتر برای تشكیل محیط مه آلود استفاده می شود.

چگالش:

عكس عمل تصعید است یعنی تبدیل گاز به جامد
تشكیل برفك یخچال و تشكیل برف در آسمان نمونه هایی از عمل چگالش هستند.

برفك یخچال هنگامی تشكیل می شود كه بخار آب حاصل از مواد غذایی و میوه ها و سبزیجات درون یخچال به اطراف جایخی كه دمای آن كمتر از نقطه انجماد آب است برخورد كنند.

 

تغییر حالت ها را به طور خلاصه در نمودار زیر ببینید.

 

دسته بندی مواد

تمام مواد موجود در طبیعت را به دو گروه بزرگ ماده مخلوط و ماده خالص طبقه بندی می كنند.

ادامه این دسته بندی را در نمودار زیر مشاهده كنید.

الف: ماده مخلوط

ماده ای است كه از در هم آمیختن دو یا چند ماده حاصل می شود به شرطی كه هر ماده ویژگی های خود را حفظ كند.

آب نمك، خاك باغچه ، سالاد، شربت خاك شیر، هوا ، شیشه، انواع آلیاژها و ... نمونه هایی از مخلوط هستند.

 

 

 

در محلول های جامد در مایع همیشه جزء مایع  حلال و جزء دیگر حل شونده است

در محلول های مایع در مایع جزئی كه مقدارش بیشتر است حلال و جزء دیگر حل شونده است

 

 

 

سالاد، آجیل، شربت خاكشیر، آب گل آلود و ... همگی مخلوط ناهمگن هستند.

 

ب) ماده خالص:

ماده ای است كه تنها از یك جزء ساخته شده اند به عبارت دیگر ماده خالص ماده ای است كه تنها از یك نوع عنصر و یا یك نوع ماده مركب تشكیل شده است.

اكسیژن، گوگرد ، ئیدروژن و فسفر عنصر خالصند یعنی از مولكول هایی با اتم های یكسان تشكیل شده اند و آب مقطر، كربن دی اكسید، الكل و نمك طعام مواد مركب خالصند.

عنصر یا ماده ساده:

ماده ای است كه از اتم های یكسان ساخته شده است.

فلز:

عناصری مانند آهن، مس، طلا، نقره، آلومینیوم و جیوه را فلز می گویند تقریبا همه این عناصر دارای ویژگی های زیر هستند.

نافلزها:

عناصری مانند كربن، گوگرد، فسفر، ید ، برم و ... را نافلز می گویند نافلزها دارای ویژگی های زیر هستند.

شبه فلز :

عناصری كه خواص آنها از بین فلز و نافلز قرار می گیرد شبه فلز نامیده می شوند. عناصری مانند: سیلسیوم، آرسنیك، آنتیموان، تلوریم، ژرمانیوم جزء شبه فلز ها محسوب می شوند.

ت

ركیب:

ماده ای است كه ذرات سازنده آن از دو یا چند نوع اتم متفاوت تشكیل شده است.

مولكول یك ماه مركب ممكن است از دو ، سه و ... و یا تعداد بسیاری زیادی اتم تشیكل شده باشد.

ناخالصی:

 ماده خالص در طبیعت كمیاب است و به همراه هر ماده مقداری مواد دیگر وجود دارد به این مواد همراه ناخالصی گفته می شود. 

در بیشتر مواقع سعی می شود درجه خلوص مواد را بالا ببرند اما گاهی ناخالصی های همراه مواد سبب بهبود ویژگی ها و افزایش استحكام مواد می شود: مثلا با افزودن ناخالصی به فلزات آلیاژ یا همجوشه ساخته می شود كه از نظر استحكام و دوام مطلوب تر است.

در جدول زیر با برخی از آلیاژها و كاربرد آنها آشنا می شوید.

انحلال پذیری :

اگر حل كردن شكر در آب را ادامه دهیم به جایی می رسیم كه دیگر شكر در آب حل نمی شود به چنین محلولی سیرشده می گوییم.

اگر حلال را گرم كنیم مقدار بیشتری از حل شونده را در خود حل خواهد كرد به این محلول فوق اشباع یا فراسیر شده می گویند بنابراین افزایش دما سبب افزایش انحلال پذیری می شود.

اگر چنین محلول هایی سرد شوند مقداری از ماده حل شده بصورت بلور از محلول جدا می شود یعنی قابلیت حل شدن با كاهش دما كم می شود.

به طور كلی انحلال پذیری یعنی بیشترین مقدار ماده ای كه در یك دمای معینی می توانند در ١٠٠ گرم آب حل شود.

انحلال پذیری گازها: گازها هم مانند جامدات و مایعات در آب حل می شوند، ماهی ها از اكسیژن محلول در آب استفاده می كنند. كربن دی اكسیدكربن محلول در نوشابه از ایجاد تغییرات شیمیایی نامطلوب در نوشابه جلوگیری می كند.

البته بر خلاف آنچه در بالا گفته شد انحلال پذیری گازها با افزایش دما كاهش می یابند نمودار مقابل این مطلب را نشان می دهد.

همان طوركه از نمودار بر می آید هر چه آب گرمتر شود از مقدار اكسیژن محلول در آن كاسته می شود.

جداسازی اجزاء یك مخلوط:

در بیشتر مواقع لازم است كه اجزاء یك مخلوط را از هم جدا كنیم. برای تهیه آب شیرین نمك و سایر املاح را از آب جدا می كنند . فراورده های نفتی هم بصورت مخلوط با یكدیگر تحت عنوان نفت خام یافت می شوند.

زمانی می توان اجزاء یك مخلوط را از هم جدا كرد كه اجزاء حداقل در یك ویژگی با هم اختلاف داشته باشند.

الف) صاف كردن:

از این روش هنگامی استفاده می شود كه اجزاء مخلوط از نظر اندازه ذرات با هم تفاوت داشته باشند. الك كردن آرد، جداكردن شن و ماسه از یكدیگر، جداكردن تفاله از چای نمونه هایی از صاف كردن هستند.

ب) سرریز كردن:

هنگامی از این روش استفاده می شود كه یك جزء از جزء دیگر سبك تر باشد. اگر مخلوط آب روغن بی حركت بماند چون روغن از آب سبك تر است بر روی آب قرار می گرید و می توان با سر ریز كردن و یا با استفاده از وسیله مقابل كه قیف جدا كننده یا قیف دكانتور نامیده می شود آن ها را از هم جدا كرد.

 

ج) تبلور:

از روش تبلور برای جدا كردن جزء جامد از مایع استفاده می شود . اگر مخلوط جامد در مایعی مانند آب نمك را سرد كنیم از آنجا كه انحلال پذیری با كاهش دما كم می شود مقداری از حل شونده بصورت بلور در ته ظرف ته نشین می شود .

ه) تقطیر جزء به جزء:

از این روش برای جدا كردن اجزاء مخلوط چند مایع كه نقطه جوش متفاوت دارند استفاده می شود اجزاء نفت خام را به همین روش از هم جدا می كنند. به این ترتیب كه نفت خام را تا ٤٠٠ درجه سانتیگراد حرارت می دهند تا بسیاری از اجزاء آن به جوش آیند و به صورت بخار در آیند. نفت خام حرارت داده شده را به قسمت پایین دستگاهی به نام برج تقطیر می فرستند بخارات حاصل هنگام صعود از دستگاه به سینی های نصب شده برخورد كرده و بر اساس تفاوت نقطه جوش به مایع تبدیل و از هم جدا می شوند.

نیرو و انواع آن

انواع نیرو

یک نیرو کشیدن و یا هل دادن یک جسم است که حاصل برهمکنش آن با جسم دیگری می باشد. نیرو انواع مختلفی دارد. قبلا در این درس بر اساس دو جسم در برهمکنش با هم در تماسند یا خیر، در دو گروه اصلی قرار گرفتند.

نیروهای موثر از راه دور

• نیروی گرانشی
• نیروی الکتریکی
• نیروی مغناطیسی

نیروهای تماسی

• نیروی اصطکاک
•  نیروی کشش
•  نیروی نرمال
• نیروی مقاومت هوا
• نیروی اعمالی
• نیروی ارتجاعی

شرح نیرو

 

نیروی اعمالی ( F_app نیروی اعمالی)

نیرویی است که توسط با یک جسم به جسم دیگر وارد می شود. اگر کسی میزی را در طول اتاق هل دهد، یک نیروی اعمالی وجود دارد که به جسم وارد می شود، نیروی اعمالی نیرویی است که توسط شخص به میز اعمال می شود.

نیروی گرانش ( تحت عنوان وزن ) F_grav

نیروی گرانش نیرویی است که زمین، ماه و یا هر جسم که جرم زیادی دارد، جسم دیگر را توسط آن به سوی خود می کشد. با این تعریف، این وزن جسم می باشد. همه ی اجسام روی زمین تحت تاثیر نیروی گرانش هستند که جهت آن " رو به پایین " به سمت مرکز زمین است. نیروی جاذبه ی زمین برابر وزن جسم و معادل رابطه ی زیر است.

در حالی که g= 9.8 m/s² ( روی زمین ) و m = جرم ( در واحد )

( توجه: وزن و جرم را اشتباه نگیرند )

نیروی نرمالF_nrom

نیروی نرمال، نیروی نگهدارنده ای است که به یک جسم در تماس با جسم ثابت دیگر وارد می شود. برای مثال اگر کتابی روی یک سطح باشد، سطح نیرویی رو به بالا به کتاب وارد می کند تا وزن آن را تحمل کند. در برخی موارد، یک نیروی نرمال افقی بین دو جسم که با هم در تماسند وجود دارد. برای مثال شخصی که به دیوار تکیه داده است. دیوار به صورت افقی فرد را هل می دهد.

نیروی اصطکاک F_fric

نیروی اصطکاک نیرویی است که توسط سطح به جسم در حال حرکت روی آن و یا به جسمی که سعی دارد روی آن وارد می شود. حداقل دو نوع نیروی اصطکاک وجود دارد – نیروی اصطکاک ایستایی و لغزشی. این دو نیرو همیشه برابر نیستند، نیروی اصطکاک معمولا مانع حرکت جسم است. برای مثال اگر یک کتاب روی سطح یک میز سر بخورد، میز نیروی اصطکاکی در خلاف جهت حرکت به آن وارد می کند. نیروی اصطکاک ناشی از دو سطحی است که به هم فشرده شده اند و نتیجه نیروهای جاذبه ی بین مولکولی، بین مولکول های دو سطح متفاوت است. بیشترین نیروی اصطکاکی که یک سطح می تواند به یک جسم وارد کند با فرمول زیر محاسبه می شود:

F_fric ≤ µ × F_normµ= ضریب اصطکاکی

نیروی اصطکاک بعدا در درس های بعدی با جزئیات بیشتری شرح داده می شود.

نیروی مقاومت هوا F_air

نیروی مقاومت هوا، نوع خاصی از نیروی اصطکاک است که وقتی اشیا در هوا در حرکتند بر آن ها اعمال می شود. نیروی مقاومت هوا معمولا مانع حرکت اجسام است. این نیرو در بسیاری از موارد به دلیل مقدار ناچیزش نادیده گرفته می شود ( و به این دلیل که از نظر ریاضی محاسبه ی مقدار آن مشکل است.) این نیرو بیشتر در مواردی قابل توجه است که اشیا با سرعت زیاد حرکت می کنند ( یعنی راکت ها یا اسکی سرعت ) یا اشیایی با سطح مقطع بزرگ.

نیروی کشش F_ten

نیروی کشش نیرویی است که از یک سر ریسمان، طناب، کابل یا سیم زمانی که توسط نیروی اعمالی شدیدا کشیده است، به سر دیگرش شده است، به سر دیگرش منتقل می شود. جهت نیرو در جهت طول طناب و مقدار آن برابر نیرویی است که ازسر دیگر طناب به آن اعمال شده است.

نیروی ارتجاعی F_spring

نیروی ارتجاعی نیرویی است که فنر کشیده شده یا فشرده شده ی متصل به یک به آن جسم وارد می کند. جسمی که فنر را می کشد یا آن را فشرده می کند، تحت تاثیر نیرویی قرار می گیرد که آن را به حالت تعادلش بر می گرداند . برای بیشتر فنرها (خصوصا آن هایی که از قانون " هوک " تبعیت می کنند ) مقدار نیرو با میزان کشیدگی یا فشردگی فنر نسبت مستقیم دارد.

نیرو و نمایش آن

مفهوم نیرو

یک نیرو کشیدن و یا هل دادن یک جسم است که حاصل بر همکنش آن با جسم دیگری می باشد. وقتی بین 2 جسم بر همکنش وجود دارد به هریک از دو جسم نیرو وارد می شود. وقتی برهمکنش متوقف می شود دیگر نیرویی بر اجسام وارد نمی شود. نیروها نتایج بر همکنش می باشند.

برای سادگی، همه ی نیروها ( برهمکنش ها ) بین اشیا، در دو گروه اصلی قرار می گیرند:

         نیروهای تماسی

         نیروهای اعمالی با فاصله

نیروهای تماسی آن هایی هستند که اگر دو جسم در برهمکنش با هم در تماس فیزیکی باشند، به وجود می آیند.

نیروهای تماسی شامل نیروهای اصطکاکی ، کششی، نیروهای نرمال ، مقاومت هوا و نیروهای اعمالی می باشد. این نیروهای خاص بعدا با جزئیات بیشتری مورد بحث قرار می گیرند.

نیروهای موثر از راه دور آن هایی هستند که اگر در جسم در برهمکنش با هم در تماس فیزیکی نباشند، به وجود می آیند، این که دو جسم از نظر فیزیکی جدا هستند می توانند همدیگر را بکشند یا هل دهند. نیروهای موثر از راه دور شامل نیروی گرانش می شود. مثلا خورشید و سیارات با وجود فاصله ی بسیار زیاد در فضا، کشش گرانشی روی همدیگر دارند. حتی زمانی که پاهای شما روی زمین نیستند و شما با زمین تماس فیزیکی ندارید کشش گرانشی بین شما و زمین وجود دارد. نیروهای الکتریکی نیز نیروهای موثر از راه دور هستند. برای مثال پرتوها در هسته اتم و الکترون ها خارج هسته با وجود فاصله ی کمی که دارند جاذبه ی الکتریکی به همدیگر دارند.

نیروهای مغناطیسی نیز، نیروی موثر از راه دور هستند. برای مثال دو آهنربا با وجود فاصله ی چند سانتیمتری از هم، کشش مغناطیسی دارند. این نیروهای خاص بعدا با جزئیات بیشتری بحث می شوند.

نمونه هایی از نیروهای تماسی و نیروهای موثر از راه دور در زیر لیست شده اند:

نیروهای موثر از راه دور

• نیروی گرانشی
• نیروی مغناطیسی
• نیروی الکتریکی

نیروهای تماسی

•  نیروی اصطکاک
•  نیروی کشش
• نیروی نرمال
• نیروی مقاومت هوا
• نیروی اعمالی
• نیروی ارتجاعی

نیرو کمیتی است که با استفاده ازواحد استاندارد نیوتن اندازه گیری می شود. نیوتن با " N " نشان داده می شود. وقتی می گوییم 10N  یعنی 10 نیوتن نیرو.

یک نیوتن نیرویی است که برای این که به جسمی به جرم 1 کیلوگرم، 1 m/s²  شتاب بدهیم نیاز است. بنابراین:

نیرو یک کمیت برداری است. همان طور که در بخش قبل آموختید، کمیت برداری کمیتی است که هم اندازه دارد و هم جهت.

برای این که نیروی وارد شده به جسم را به طور کامل شرح دهید، هم باید اندازه ( مقدار یا ارزش عددی ) و هم جهت آن را مشخص کنید. بنابراین 10N توضیح کامل نیروی اعمالی به یک جسم نیست. طبق قرارداد 10 نیوتن، به سمت پایین یک تعریف کامل برای نیرویی است که به جسم وارد می شود، هم بزرگی ( 10 نیوتن ) و هم جهت ( به سمت پایین ) مشخص شده اند.

از آنجا که نیرو یک کمیت برداری است و جهت دارد، معمولا نیروها را با استفاده از دیاگرام هایی برداری که معمولا در فیزیک به کار برده می شوند در بخش معرفی شده اند. اندازه پیکان بزرگی و جهت آن، جهت نیرو را نشان می دهد( چنین دیاگرام هایی را دیاگرام نیرو می گویند. ) به علاوه چون نیروها، کمیت برداری هستند، اثر یک نیروی مجزا روی یک جسم، اغلب با اثر نیروی دیگر خنثی می شود. برای مثال، اثر یک نیروی 20 نیوتن که رو به بالا به کتاب وارد می شود به وسیله ی اثر نیروی 20 نیوتن که رو به پایین به کتاب وارد می شود خنثی می گردد. در این مدار گفته می شود که دو نیروی مجزا با هم خنثی شده اند. احتمال دارد نیروی خنثی نشده ای به کتاب وارد شود.

وضعیت دیگر که می توان تصور کرد این است که، دو نیروی برداری مجزا، همدیگر را خنثی کرده اند ( تعادل ) ، اما یک نیروی سوم مجزا وجود دارد که با نیروی دیگری خنثی نمی شود. برای مثال، کتابی را فرض کنید که روی سطح میز از چپ به راست سر می خورند. نیروی جاذبه رو پایین است و نیروی که میز وارد می کند رو به بالا. بنابراین همدیگر را خنثی می کنند. اما نیروی اصطکاک رو به چپ است و نیرویی به سمت راست وجود ندارد که آن را خنثی کند. پس یک نیروی خارجی روی آن اثر کرده و حالت حرکت آن را تغییر می دهد.

جزئیات دقیق دیاگرم های نیرو بعدا مورد بحث قرار می گیرند. اکنون، تاکید بر این است که نیرو یک کمیت برداری و جهت دارد. اهمیت این امر زمانی روشن می شود که بعدا اثر نیروهای اثر نیروهای مجزا روی جسم در این درس تجزیه و تحلیل می شود.

نیرو    

در قسمت دینامیك، به توضیح علت سكون و حركت اجسام می‌پردازیم.

به شكل های زیر خوب نگاه كنید. به نظر شما وجه مشترك آن ها در چیست؟

(الف) مرد بسكتبالیست توپ را هل می‌دهد. (رانش)

(ب) طناب، اسكی باز را می‌كشد. (كشش)

(ج) كره‌ی زمین چترباز را می‌كشد. (كشش)

(د) مرد ماشین بی بنزین خود را هُل می‌دهد. (رانش)

می بینید در هر تصویر بین دو جسم اثری رد و بدل می‌شود كه یا به صورت كشش است و یا رانش كه به آن اثر، نیرو می‌گوییم.

با آن كه در هر دو شكل (ب)، (ج) حرف از كشش بود، اما یك تفاوت ساده وجود دارد، كه برای تشخیص آن تنها نیاز به نگاهی دقیق دارد.

طناب، اسكی باز را می‌كشد. (كشش)

كره‌ی زمین چترباز را می‌كشد. (كشش)

 

طناب و اسكی باز با یكدیگر در تماس هستند، در حالی كه كره زمین و چترباز به صورت غیر تماسی یا از راه دور به هم نیرو وارد می‌كنند. شما نیز می‌توانید مثال های خیلی زیادی از نیروهای تماسی و غیر تماسی پیدا كنید.

حالا خودتان را جای آن بسكتبالیست حرفه‌ای در نظر بگیرید.

اگر توپ را خیلی آرام (نیروی كم) پرتاب كنید. چه می‌شود؟

یا اگر توپ را خیلی محكم (نیروی زیاد) پرتاب كنید، چه مشكلی پیش می‌آید؟

پس برای افتادن توپ درون حلقه اندازه‌ی نیرو خیلی مهم است.

امّا آیا تنها مقدار نیرو مشكل شما را در گل زدن حل می‌كند؟

اگر دست شما كج باشد! و با همان نیرو توپ را پرتاب كنید، ممكن است توپ را به سمت چپ یا راست حلقه یا حتی نقاط عجیب و غریب تری بفرستید.

از این موضوع چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟

پس نشانه گیری یا جهت یابی نیز در این جا مهم است. پس برای معرفی هر نیرو 2 چیز لازم است اندازه و جهت.

 

 

 

برای مشاهده فیلم کلیک کنید.

 

حال كه نیرو كمیتی برداری شد، پس از همه‌ی قوانین بردارها تبعیت می‌كند. مثلاً در شكل سمت راست،  دو نفر سورتمه را در جهت‌های نشان داده شده می‌كشند،

امّا سورتمه به سمت راست حركت می‌كند. ملاحظه می‌كنید كه جهت حركت در این جا در راستای بردار برآیند نیروها است.

خود شما می‌توانید مثال های دیگری در این مورد پیدا كنید، فقط لازم است چشمتان را باز كنید!

 

در سیستم بین المللی، یكای اندازه گیری نیرو به اسم نیوتن شناخته می شود.

یكای نیوتن با علامت اختصاری N نمایش داده می‌شود، مثلاً نیروی یك نیوتنی F بدین صورت نوشته می‌شود: 1N = F.

یك نیوتن، نیرویی است در حدود وزن یك سیب معمولی!

در تصاویر زیر نیروی لازم برای چند كار به نمایش در آمده است.

تعیین برایند نیرو

اگر شما کل درس 1 و درس 2 را بخوانید، قانون اول نیوتن را تجربی می فهمید. یک جسم ساکن تمایل دارد در حالت سکون باقی بماند و یک جسم با سرعت ثابت تمایل دارد با سرعت ثابت به حرکت خود در مسیر مستقیم ادامه دهد، مگر اینکه تحت تاثیر نیروی خارجی قرار بگیرد.

براساس قانون اول نیوتن، نیروی خارجی نیرویی است که توسط نیروی دیگری خنثی نشده باشد. اگر همه ی نیروهای عمودی ( رو به بالا یا رو به پایین ) یکدیگر را خنثی نکنند و یا همه ی نیروهای افقی همدیگر را خنثی نکند، پس یک نیروی خارجی وجود دارد. با دیدن دیاگرام نیرو می توانیم سریعا به وجود یک نیروی خارجی پی ببریم. دیاگرام نیرو برای سه موقعیت، در زیر نشان داده شده است. مقداردهی هر نیرو در دیاگرام مشخص شده است:

در هر یک از موقعیت بالا یک نیروی خارجی وجود دارد. معمولاً در هر موقعیت می گوییم یک برآیند نیرو، روی جسم عمل می کند. با توجه به این که نیرو یک کمیت برداری است و دو نیروی برابر و مختلف الجهت یکدیگر را خنثی می کنند، برآیند نیرو، جمع برداری نیروهای وارد شده است. در این مورد، قانون جمع کردن بردارها (مانند بردار نیرو) نسبتاً ساده است. به مثال های زیر در مورد جمع دو نیروی توجه کنید:

همان طور که می بینید در دیاگرام بالا یک بردار رو به پایین بخشی و یا همه ی یک بردار به سمت راست را خنثی می کند. برای تعیین برایند نیرو نیز به همین ترتیب عمل می شود ( یعنی جمع برداری ، بردار نیرووهای مستقل ). توجه کنید که درسه موقعیت زیر برایند نیرو توسط جمع برداری بردارهای نیروهای مجزایی که به جسم وارد می شوند، محاسبه شده است.

آزمونک

همان طور که اشاره شد برایند نیرو ( یعنی نیروی خارجی ) سبب شتاب گرفتن جسم می شود. در بخش قبل چندین مفهوم که نشان دهنده ی حرکت شتابدار بودند ( نمودارهای مکان - زمان و سرعت – زمان، دیاگرام نواری تکه ای، داده های سرعت زمان و غیره ) مورد بحث قرار گرفتند. آنچه را که در مورد شتاب آموختید و اطلاعات جدیدتان را درباره ی این که برایند نیرو موجب شتاب می شود، ترکیب کنید و با استفاده از آن تعیین کنید در موقعیت های زیر نیروی برایند وجود دارد یاخیر؟

رسم دیاگرام نیرو

دیاگرام نیرو، دیاگرام هایی هستند که برای نشان دادن اندازه و جهت نیروهای وارده به یک جسم در یک موقعیت مشخص به کار می رود. دیاگرام نیرو نمونه ی ویژه دیاگرام برداری است که در بخش قبل بحث شده بود. این دیاگرام ها در همه ی مطالعات فیزیک به کار می روند. اندازه ی پیکان در دیاگرام ها، بزرگی نیرو را نشان می دهد. جهت پیکان، جهت نیرویی را که به جسم وارد می شود نشان می دهد. هر پیکان نیرو در دیاگرام نام گذاری می شود تا نوع آن مشخص شود. در یک دیاگرام نیرو معمولا جسم را با یک جعبه نشان می دهد و پیکان نیروها از مرکز آن به سمت بیرون و در جهتی که نیرو وارد می شود، رسم می گردد. یک دیاگرام نیرو در شکل زیر نشان داده شده است.

الزاما همیشه 4 نیرو به جسم وارد نمی شود. ممکن است در بعضی موارد نیروهای نشان داده شده در دیاگرام نیروی یک، دو یا سه عدد باشد. هیچ قانون محکمی درباره ی تعداد نیروهایی که باید در دیاگرام نیرو رسم شود، وجود ندارد. تنها قانون رسم دیاگرام نیرو این است که همه ی نیروهایی که در موقعیت جسم وجود دارند، رسم شوند. بنابراین برای ترسیم دیاگرام نیرو مهم است که انواع نیرو را بشناسید. در صورتی که موقعیت فیزیکی تشریح شده باشد، با اطلاعاتی که درباره ی انواع نیرو دارید مشخص می کنید کدام نیروها وجود دارند.سپس جهت اعمال هر نیرو را مشخص کرده و در آخر یک جعبه می کشید و پیکان ها را برای نیروهای موجود در جهت های مناسب اضافه می کنید.عنوان نیرو بستگی به نوع آن دارد. در صورت لزوم به لیست تعاریف نیروها مراجعه کنید تا انواع نیرو و نمادهای آن را بشناسید.

تمرین

با استفاده از روشی که در بالا برای ترسیم دیاگرام نیرو داده شده است، برای موقعیت های زیر دیاگرام نیرو را رسم کنید. پاسخ و توضیحات در پایان همین صفحه است.

1- یک کتاب به صورت ساکن روی میز قرار دارد. دیاگرام نیروهای وارده به کتاب را رسم کنید.

2- یک دختر بچه به وسیله ی دو طناب از سقف، بدون حرکت آویزان شده است. دیاگرام نیروهای وارده به دختر بچه را رسم کنید.

3- یک تخم پرنده، از آشیانه سقوط آزاد می کند. از مقاومت هوا صرف نظر کنید. دیاگرام نیروهای وارده به تخم را زمانی که در حال سقوط است رسم کنید.

4-  یک سنجاب پرنده با سرعت ثابت از روی درخت به زمین می پرد. مقاومت هوا را در نظر گرفتیم. دیاگرام نیرو مطابق زیر است:

5- یک نیرو به سمت راست به یک کتاب وارد می شود تا آن را با شتابی به سمت راست روی میز به حرکت درآورد. ( به آن شتابی به سمت راست بدهد). نیروی اصطکاک را در نظر بگیرید و از مقاومت هوا صرف نظر کنید. دیاگرام نیروهای وارده به کتاب را رسم کنید.

6- یک نیرو به سمت راست به یک کتاب وارد می شود تا آ ن را با سرعت ثابت به حرکت در آورد. نیروی اصطکاک را در نظر بگیرید و از مقاومت هوا صرف نظرکنید. دیاگرام نیروهای وارده به کتاب را رسم کنید.

دانش آموزان عزیز، دیاگرام نیروهای زیر را در حالت های زیر رسم کرده و بررسی کنید.

1.      یک دانشجوی کالج یک کوله بر پشت دارد. کوله توسط بندی که آنرا روی شانه نگه می دارد ثابت شده است. دیاگرام نیروهای عمودی وارد به کوله را رسم کنید.

2.      یک چترباز با سرعت ثابت فرو می آید. مقاومت هوا را در نظر بگیرید. دیاگرام نیروهای وارده به چتر باز را رسم کنید.

3.      یک نیرو به سمت راست یک سورتمه وارد می شود تا با شتابی به سمت راست آنرا روی برف شلی بکشد. دیاگرام نیروهای وارده به سورتمه را رسم کنید.

4.      یک توپ فوتبال با ضربه ی شدید دروازه بان به سمت بالا پرتاب می شود.دیاگرام نیروهای وارده به آن را تا زمانیکه به سمت بالا می رود را رسم کنید.

5.      یک اتومبیل به سمت راست می رود و سرعتش کم می شود. دیاگرام نیروهای وارده به اتومبیل را رسم کنید

حركت

به اطراف خود نگاه كنيد . حركت هاي بسياري وجود دارد .

حركت هايي نيز وجود دارند كه ديده نمي شوند. مانند حركت ذرات سازنده مواد، حركت ستارگان و سيارات و يا صدايي كه شنيده مي شود.
همه تغييرات و همه پديده ها حاصل حركت اند. براي انجام هر كاري حركت انجام مي شود. به عبارت ديگر، انجام كار بدون حركت غير ممكن است.

مسافت:

كوتاه ترين فاصله بين دو نقطه، خط راستي است كه آن دو نقطه را به يكديگر وصل مي كند.
براي رفتن از يك محل به محل ديگر ، معمولاً مسيري را مي پيماييم كه خط راست نيست. در اين حركت ها، مجبوريم مانع ها را دور بزنيم . در نتيجه مسيري طولاني تر را مي پيماييم.

در حركت از يك شهر به شهر ديگر نيز وجود مانع هاي طبيعي ، مانند تپه، رودخانه و درياچه باعث مي شود كه انسان مسيرهاي طولاني تري از فاصله مستقيم ميان ميان دو محل را بپيمايد.

توجه:

نقشه ساختمان يا يك شهر را نمي توان به همان اندازه خودش رسم كرد. بنا براين تمام فاصله ها را به يك نسبت كوچك مي كنند تا بتوانند نقشه مورد نظر را روي يك كاغذ كوچك رسم كنند. به اين نسبت (مقياس) گفته مي شود كه آن را در گوشه نقشه مي نويسند.

جابه جايي:

فرض كنيد قرار است به مسافرت برويد. ابتدا مقصد خود را مشخص مي كنيد. سپس از منزل خود كه مبدأ يا نقطه شروع است ، حركت مي كنيد تا به مقصد برسيد. در اين مسير بايد موانعي مانند، كوه، رودخانه، ... را دور بزنيد تا به نقطه پايان يا مقصد برسيد.
اگر نقطه شروع حركت (مبدأ) را به نقطه پايان (مقصد) وصل كنيد، در واقع جابه جايي مشخص شده است.
نكته:

به فاصله مستقيم ميان مبدا و مقصد «جابه جايي» مي گويند يا به عبارت ديگر برداري است كه نقطه شروع را به پايان وصل مي كند.
نكته:

مجموع طولهايي كه متحرك براي رفتن از مبدا به مقصد مي پيمايد، مسافت طي شده گفته مي شود.

مثال:

شخصي از نقطه A شروع به حركت كرده و از نقاط Bو C گذشته تا به نقطه D (نقطه پايان) رسيده است.
جابه جايي و مسافت طي شده توسط اين متحرك را محاسبه كنيد.

 متر 15=6+5+4 = مسافت طي شده

6m = جابجايي طي شده

جابه جايي و مسافت ، هر دو از جنس طول هستند و هر دو را با واحد متر (m) اندازه گيري مي كنيم.
اما واحد هاي ديگري نيز براي اندازه گيري طول وجود دارد كه مهم ترين آنها در جدول مقابل آورده شده است.

براي اندازه گيري فاصله هاي بسيار دور مانند فاصله بين ستارگان و كهكشان ها واحدي به نام سال نوري به كار برده مي شود.
يك سال نوري برابر است با مسافتي كه نور در طول يك سال مي پيمايد.

سرعت

سرعت: مسافتي است كه متحرك در واحد زمان (يعني در يك ثانيه) مي پيمايد.

سرعت به دو عامل بستگي دارد:
1) مسافت طي شده (X) كه معمولاً با دو واحد (m) و كيلومتر(km) مي باشد. سرعت با مسافت طي شده رابطه مستقيم دارد. يعني در يك زمان معين ، هر چه مسافت طي شده توسط يك متحرك بيشتر از متحرك ديگر باشد سرعت آن جسم بيشتر است.
2) مدت زمان(t) كه معمولا با واحدهاي ثانيه (s) ، دقيقه(min) و ساعت(h) قابل اندازه گيري است. سرعت با زمان رابطه عكس دارد، يعني براي طي يك مسافت مشخصي، هر چه مدت زمان طي شده توسط يك متحرك كمتر از متحرك ديگر باشد. سرعت آن بيشتر است.

با توجه به عوامل ذكر شده ، سرعت (v) را به صورت زير محاسبه مي كنند.

يك راه ساده:

مثلث سرعت
براي به دست آوردن هر يك از كميت ها ، كافي است انگشت خود را بر روي مورد خواسته شده بگذاريد و عمليات رياضي باقي مانده را به دست آوريد.

- اگر واحد اندازه گيري مسافت، متر(m) و واحد اندازه گيري زمان، ثانيه(s) باشد، واحد اندازه گيري سرعت متر بر ثانيه است.

- اگر واحد اندازه گيري مسافت، كيلومتر(km) و واحد اندازه گيري زمان، ساعت(h) باشد، واحد اندازه گيري سرعت كيلومتر بر ساعت است.
براي تبديل كيلومتر بر ساعت به متر بر ثانيه عدد مورد نظر را بر 6/3 تقسيم مي كنيم.

- هرگاه سرعت متحركي كه بر روي خط راست حركت مي كند، در تمام لحظه ها يكسان باشد حركت آن يكنواخت است و نمودار مكان- زمان به صورت يك خط راست است.

- چون در حركت يكنواخت سرعت ثابت است ، نمودار سرعت - زمان به صورت يك خط راست موازي محور زمان است.

امروزه بشر، با استفاده از علم و فناوري پيشرفته خود وسايل نقليه اي مي سازد كه فاصله هاي بسيار طولاني را با سرعت هاي بسيار زياد در زماني كوتاه مي پيمايد . مثل هواپيماهاي مسافربري كنكورد با حمل صدها مسافر با سرعتي بيشتر از سرعت صوت(حدود 2000 كيلومتر بر ساعت) پرواز مي كند.

براي اندازه گيري فاصله هاي بسيار دوري كه امكان اندازه گيري با ابزارهاي معمولي وجود ندارد از راههاي مختلفي استفاده مي شود. به طور مثال براي اندازه گيري فاصله زمين تا ماه از روش زير استفاده مي شود.

فضانورداني كه به كره ي ماه سفر كرده اند ، در سطح ماه آينه اي كار گذاشته اند. از زمين پرتوهاي نور ليزر بر اين آينه تابيده مي شود تا پس از بازتاب به زمين برگردد. آن گاه زمان رفت و برگشت نور را با زمان سنج هاي بسيار دقيق اندازه گرفته و آن را نصف مي كنند و در عدد 000/300 (سرعت نور بر حسب كيلومتر بر ثانيه) ضرب مي كنند. دانشمندان با استفاده از اين روش، فاصله زمين تا ماه را 000/380 كيلومتر اندازه گرفته اند.

براي اندازه گيري عمق آب اقيانوس ها از روش زير استفاده مي شود.
يك موج فراصوتي از سطح آب به اعماق آب فرستاده مي شود. اين موج با برخورد به كف اقيانوس به سطح آب بازمي گردد زمان رفت و برگشت موج اندازه گيري شده و بر 2 تقسيم مي شود. سپس در عدد 1450 (سرعت انتشار صوت در آب) ضرب مي شود و به اين صورت عمق آب اقيانوس محاسبه مي شود.

شتاب:
به اين اتومبيل در حال حركت دقت كنيد. عقربه سرعت سنج در هر لحظه عددي را نشان مي دهد يعني سرعت اتومبيل هميشه ثابت نيست.

معمولاً سرعت يك متحرك در تمام مدت حركتش ثابت نيست. راننده ، سرعت اتومبيل را بر حسب شرايط جاده و آب و هوا به طور مناسب و مطمئن تنظيم مي كند.
هنگامي كه سرعت يك متحرك در حال تغيير است مي گوييم داراي شتاب است.
شتاب (a) نشان دهنده ي تغييرات سرعت در واحد زمان(در يك ثانيه) است.
شتاب از رابطه ي زير بدست مي آيد.

يكاي اندازه گيري شتاب، متر بر مجذور ثانيه ( ) مي باشد.

وقتي اتومبيل مسير مستقيمي را مي پيمايد و عقربه سرعت سنج آن عدد ثابتي را نشان مي دهد، يعني سرعت حركت اتومبيل ثابت است و تغيير نمي كند. در اين حالت شتاب حركت صفر است.
وقتي عقربه سرعت سنج از عددي به عدد ديگر تغيير مي كند. يعني سرعت حركت اتومبيل تغيير مي كند و حركت شتابدار است. در اين صورت اگر سرعت حركت مرتبا در حال افزايش باشد، حركت شتابدار از نوع تند شونده است وشتاب مثبت است. و اگر سرعت اتومبيل مرتبا در حال كاهش باشد، حركت اتومبيل شتابدار از نوع كند شونده بوده و شتاب منفي است.

نمودار سرعت – زمان را براي حركت اين اتومبيل رسم مي كنيم.

در مسير OA سرعت در حال افزايش است. پس حركت شتابدار از نوع تند شونده است.
در مسير AB سرعت ثابت است پس حركت يكنواخت بوده، يعني شتاب صفر  است.
در مسير BC سرعت در حال كاهش است. پس حركت شتابدار از نوع كند شونده است.

مثال: اتومبيلي از حال سكون شروع به حركت كرده و در مدت 10 ثانيه سرعت آن 30 متر بر ثانيه مي رسد.
الف) شتاب حركت اتومبيل چند متر بر مجذور ثانيه است؟
ب) شتاب حركت از چه نوعي است؟

شتاب از نوع تند شونده است.

عامل ايجاد شتاب:
قانون اول نيوتون بيان مي كند.
اجسام تمايل دارند حالت اوليه خود را حفظ كنند يعني اگر ساكن هستند در حالت سكون باقي بمانند و اگر در حال حركت هستند به حركت خود به طور يكنواخت با سرعت ثابت ادامه دهند. حال اگر بخواهيم جسم ساكني را به حركت در آوريم يا سرعت متحرك را كاهش يا افزايش دهيم بايد به آن نيرو وارد كنيم. نيرو با ايجاد شتاب باعث تغيير سرعت مي شود.
قانون دوم نيوتون بيان مي كند.

اگر به جسمي نيرو وارد شود آن جسم شتاب مي گيرد. شتاب با مقدار نيرو رابطه ي مستقيم و با جرم جسم رابطه عكس دارد.
يعني

نكته:

نيرو عامل تغيير سرعت حركت اجسام است.
- اگر نيرويي كه بر جسم در حال حركت وارد مي شود با جهت حركت جسم هم جهت باشد ، سرعت آن را افزايش مي دهد.
- اگر نيرويي كه بر جسم در حال حركت وارد مي شود با جهت حركت جسم مخالف باشد، سرعت آن را كاهش مي دهد.

شما هنگامي كه در اتومبيل نشسته ايد، شتاب افزاينده يا كاهنده را به خوبي حس مي كند. در هنگام شتاب افزاينده يعني وقتي راننده گاز مي دهد، احساس مي كنيد كه بدن شما به پشتي صندلي فشرده  مي شود. اما در هنگام شتاب كاهنده يعني در هنگام ترمز كردن، احساس مي كنيد كه به جلو پرتاب       مي شود.

كارخانه هاي سازنده اتومبيل هاي سواري، گاهي براي نشان دادن قدرت اتومبيل و ميزان شتاب آن از عددي به نام (صفر تا صد) استفاده مي كنند . هر چه صفر تا صد اتومبيل كم تر باشد يعني قدرت و شتاب اتومبيل بيشتر است.

مثال:

صفر تا صد اتومبيل 10 ثانيه است. يعني اين اتومبيل 10 ثانيه وقت لازم دارد تا بتواند از حالت سكون (سرعت صفر) به سرعت 100 كيلومتر بر ساعت برسد.

در روز اول سال تحصيلى، خانم تامپسون معلّم كلاس پنجم دبستان وارد كلاس شد و پس از صحبت هاى اوليه، مطابق معمول به دانش آموزان گفت كه همه آن ها را به يك اندازه دوست دارد و فرقى بين آنها قائل نيست. البته او دروغ مي گفت و چنين چيزى امكان نداشت. مخصوصاً اين كه پسر كوچكى در رديف جلوى كلاس روى صندلى لم داده بود به نام تدى استودارد كه خانم تامپسون چندان دل خوشى از او نداشت. تدى سال قبل نيز دانش آموز همين كلاس بود. هميشه لباس هاى كثيف به تن داشت، با بچه هاى ديگر نمي جوشيد و به درسش هم نمي رسيد. او واقعاً دانش آموز نامرتبى بود و خانم تامپسون از دست او بسيار ناراضى بود و سرانجام هم به او نمره قبولى نداد و او را رفوزه كرد.
امسال كه دوباره تدى در كلاس پنجم حضور مي يافت، خانم تامپسون تصميم گرفت به پرونده تحصيلى سال هاى قبل او نگاهى بياندازد تا شايد به علّت درس نخواندن او پي ببرد و بتواند كمكش كند.

پسر كوچكي، روزي هنگام راه رفتن در خيابان، سكه‌ای يك سنتي پيدا كرد. او از پيدا كردن اين پول، آن هم بدون هيچ زحمتی، خيلی ذوق زده شد. اين تجربه باعث شد كه...

شاه طهماسب چـند تا زن داشت که یکی از آنها را خیلی خیلی دوست داشت. از قضای روزگار رمال دربار عاشق همین زن شده بود. اما به هر دری که زد و هر کاری که کرد زن زیر بار او نرفت که نرفت. رمال هم کینه او را به دل گرفت.
مدتی گذشت، زن حامله شد و پسری به دنیا آورد که از بس زیبا بود چشم خلایق از دیدنش خیره می ماند. با آمدن این زن عشق و علاقه شاه طهماسب به آن زن بیشتر شد. اما رمال که منتظر فرصت بود یک شب یواشکی به بالین پسر رفت و سرش را از تن جدا کرد؛ چاقو را هم انداخت توی جیب مادر بچه! صبح که شد خبر به شاه رسید که دیشب سر بچه را بریده اند. شاه دستور داد رمال را حاضر کردند تا رمل بیاندازد و قاتل بچه را پیدا کند. رمال رمل انداخت و نظر کرد و هی دو سه بار زیر لب آه کشید و زمزمه کرد و هی با خود گفت نه نه ممکن نیست! مگر میشود؟ نه اصلا شدنی نیست! و خلاصه چند بار رمل انداخت و همان ادا و اطوارها را درآورد.

یکی دیگراز اعضای گروه ویتامینهای محلول درآب ویتامینB6ونام علمی آن پریدوکسین* است.

آمپولهای تقویتیB کمپلکس حاویB6 هستند . بسیاری از داروها که برای تقویت اعصاب تجویز می شوند ، دارایB6 هستند .B6عضو مهم دیگری از خانواده ویتامینهایB است که نام آنرا زیاد شنیده اید . در ادامه ی مطالب آنرا بیشتر به شما معرفی خواهیم کرد .

در حال حاضر در جهان حدود 9/1 ميليارد نفر از تلفن همراه استفاده مي‌کنند و اين آمار در آمريکا فقط به 220 ميليون نفر مي‌رسد. تصورش را بکنيد ما در چه دنيايي از امواج تلفن‌هاي همراه زندگي مي‌کنيم. پژوهشگران دانشگاه صنعتي اميرکبير به تازگي با هدف بررسي خطرات احتمالي امواج الکترومغناطيسي تلفن همراه، آثار اين امواج بر بافت‌هاي مغز و جمجمه‌ را مدل‌سازي کرده‌اند.
 

روزی که کوروش وارد شهر صور شد یکی از برجسته ترین کمانداران سرزمین فینیقیه (که صور از شهرهای آن بود) تصمیم گرفت که کوروش را به قتل برساند. آن مرد به اسم "ارتب" خوانده می شد و برادرش در یکی از جنگ ها به دست سربازان کوروش به قتل رسیده بود. کوروش در آن روز به طور رسمی وارد صور شده بود و پیشاپیش او، به رسم آن زمان ارابه آفتاب را به حرکت در می آوردند و ارابه آفتاب حامل شکل خورشید بود و شانزده اسب سفید رنگ که چهار به چهار به ارابه بسته بودند آن را می کشید و مردم از تماشای زینت اسب ها سیر نمی شدند ...هیچ کس سوار ارابه آفتاب نمی شد و حتی خود کوروش هم قدم در ارابه نمی گذاشت و بعد از ارابه آفتاب کوروش سوار بر اسب می آمد. از آنجا که پادشاه ایران ریش بلند داشت و...

معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش درباره رتبه بندی معلمان بسیار خوشبین است و تاکید می کند که فعلا 10 درصد طرح در حال اجرا شدن است: با اجرای این طرح هم معلمان انگیزه پیدا می کنند و هم افزایش حقوق دارند.

توضیحات : اللھم اصلح عبدک و خلیفتک بما اصلحت به انبیائک و رسلک و حفه بملائکتک و ایده بروح القدس من

عندک و اسلکه من بین یدیه و من خلفه رصدا یحفظونه من کل سوء و ابدله من بعد خوفه امنا یعبدک لایشرک بک شیئا و لاتجعل لاحد من خلقک على ولیک سلطانا و ائذن له فى جھاد عدوک و عدو و اجعلنى من انصاره انک على کل شیئى قدیر .

بار الھا، کار ظھور بنده شایسته و خلیفه راستینت (امام مھدى ) را اصلاح فرما ھمانگونه که کار پیامبران و فرستادگانت را اصلاح نمودى و از فرشتگانت نگاھبانى بر او بگمار و از سودى خویش با) روح القدس ( او را یارى و پشتیبانى فرما و دیده بانانى از پیش رو و پشت سر ھمراه وى گردان تا از ھر بدى نگاھش دارند و ترس و ھراس او را به امن و امان دگرگون ساز که او ترا مى پرستد و ھیچ چیز را ھمتا و ھمانند تو نمى داند پس براى ھیچیک از آفریدگانت برترى و چیرگى نسبت به) ولى ( خودت قرار مده و او را در جھاد با دشمنت و دشمنش اجازت فرما و مرا از یاران او بشمار آور که ھمانا بر ھر کارى توانائى.

این سخن قدیمی که " دروغ گو به چشمانتان زل نمی‌زند" را حتماً شنیده‌اید، اما واقعاً با اکتفا به این گفته میشه مجرم رو پیدا کرد؟ اینفوگرافیک زیر رو مطالعه کنید تا شما هم در پیدا کردن دروغ گو استاد بشید

جهت ارتقای رتبه فرهنگیان به یک رتبه بالاتر

 الف) برای ارتقا ی  رتبه  به پایه

طرح کمپین آسمان آبی، زمین پاک دیروز با حضور مردان سفید در چهارراه ولیعصر تهران اجرا شد. این کمپین با حضور 100نفر از مردان سفید با هدف آموزش رفتارهای ترافیکی برگزار شد.

اجرای طرح کمپین آسمان آبی - زمین پاک به صورت آزمایشی درمناطق 6، 8 و 11 شهرداری تهران آغاز شده است و در ادامه در سطح مناطق 22گانه شهرداری اجرا خواهد شد. مرکز ارتباطات و امور بین الملل شهرداری تهران، معاونت خدمات شهری شهرداری و معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری مسائل مربوط به آموزش کمپین را برعهده دارند. این طرح به مدت یک هفته و با اجرای برنامه های ویژه با مضامین آموزش رفتارهای ترافیکی در پارک دانشجو تهران اجرا می شود.

مجریان این طرح به صورت هفتگی در مناطق و میاین پرتردد شهر حضور خواهند داشت. عکس های امین خسروشاهی از این پرفورمنس را در ادامه می بینید.

حتما دلتان نمی خواهد طی صحبت های طولانی با تلفن همراه تحت تاثیر امواج خطرناک این وسیله قرار بگیرید. چون نمی شود استفاده از تلفن همراه را کنار گذاشت، باید بدانید که چگونه می توانید آثار زیان‌بار تلفن همراهتان را کاهش دهید.

مجله همشهری تندرستی - آزاده جلالوند: مثل همیشه از خواب بیدار می شوید و همه چیز عادی به نظر می رسد تا اینکه احساس می کنید در کمرتان یک درد نسبتا خفیف ایجاد شده است و آن را چندان جدی نمی گیرید. مشغول آمده شدن برای رفتن به محل کارتان هستید که یک مرتبه درد کمرتان شدیدتر می شود، آن قدر شدید که حتی نمی توانید تکان بخورید اول تصور می کنید که این مشکل یک کمردرد ساده است و برای تسکین آن قرص می خورید ولی بعد از گذشت مدت زمانی طولانی، تغییر چندانی در شدت درد احساس نمی کنید برای همین به پزشک مراجعه می کنید و پس از انجام آزمایش های مختلف و سونوگرافی متوجه می شوید که به سنگ کلیه مبتلا هستید.

آوای فرهنگی: رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گفت: در خصوص اجرای مناسب سیاست ساماندهی نیروی انسانی در صرفه جویی یک هزار میلیارد تومان بودجه آموزش و پرورش و افزایش فوق العاده شغل معلمان ابتدایی در سال ۹۳ از آقای رئیس جمهور درخواست تشویق برای وزیر آموزش و پرورش کرده‌ام…

بیانیه ی شورای مرکزی تشکل های صنفی فرهنگیان سراسر کشور به مناسبت هفته معلم، اردیبهشت هزار و سیصد و نود و چهار

به نام خداوند جان و خرد
یا ایها الذین آمنوا اوفوا بالعقود ( مائده 1 )
معلم ها به اينکه دايم آنها را با عبارات عاشقانه و ادبي تقديس کنيم نياز ندارند، بلکه بايد مشکلات اقتصادي شان را حل کرد.( دکتر روحانی، رئیس جمهور )

دوازدهم اردیبهشت « روز ملّی معلم » و سالروز شهادت ابوالحسن خانعلی در اعتراضات صنفی معلمان در مقابل مجلس شورای ملّی در سال 1340، همچنین شهادت استاد مرتضی مطهری در سال 1358 را گرامی می داریم .

زمانی که در حال نوش جان کردن میوه یا سبزی خوش رنگ و لعابی بوده اید چقدر به رنگ آن توجه کرده اید؟ مثلا از خودتان پرسیده اید سیب سرخی که رنگ زیبایش هر کسی را به خوردن آن برانگیخته می کند، چه ویژگی های تغذیه ای دارد یا پرتقال توسرخ یا نارنجی رنگی که آدم را یاد رنگ زیبای خورشید دم غروب می اندازد، اصلا چرا این رنگی و این رنگ بیانگر چه ویژگی های تغذیه ای است؟ و اصلا چرا متخصصان تغذیه تنوع غذایی را پیشنهاد کرده و معتقدند بهترین رژیم غذایی، برنامه ای است که تنوع غذایی در آن رعایت شده باشد؟ همین حالا جواب همه این سوال ها را می خوانید.

رعایت تنوع غذایی بهترین الگوی تغذیه ای است. به این دلیل که ترکیبات غذایی لازم در اختیار بدن قرار می گیرد. انتخاب و مصرف انواع میوه و سبزی نیز از این قاعده مستثنی نیست. به این معنی که با خوردن میوه ها و سبزی های مختلف نیاز بدن به انواع ترکیب های ضروری تامین می شود، اما با آگاهی از ترکیب هر یک از میوه ها و سبزی ها می توانید برنامه متنوعی داشته باشید. یکی از راه های شناخت ویژگی های تغذیه ای میوه ها و سبزی ها، رنگ آنهاست. در علم تغذیه رعایت تنوع غذایی از روی رنگ مواد غذایی به "تغذیه رنگین کمانی" معروف است. به همین دلیل رنگ های اصلی موادغذایی را به هفت رنگ اصلی تقسیم بندی می کنند.